၁။ အသည္းေရာင္ စီပုိးရွိတဲ့လူဟာ ေရာဂါလကၡဏာ မျပတဲ့အတြက္ အသည္းေရာင္ စီပုိးရွိေပမယ့္ ရွိတယ္လုိ႔ မသိၾကဘူး။ သိလည္း မသိႏုိင္ဘူး။ မသိဘဲ ႏွစ္ရွည္လမ်ား အေနၾကာတဲ့အခါ အသည္းေျခာက္၊ အသည္းကင္ဆာေတြရဲ႕ လကၡဏာ ျပေတာ့တာပဲ။ ေသြးစစ္ၾကည့္မွ သိႏုိင္တဲ့ေရာဂါျဖစ္ေနေတာ့ ေသြးစစ္ၾကည့္ရတယ္။ ေသြးစစ္ၾကည့္တဲ့အခါမွာ လည္း တစ္ဆင့္တည္းနဲ႔ မရဘူး။ (၂)ဆင့္ စစ္ရတယ္။ Anti HCV ေခၚတဲ့ ပဏာမ ေသြးစစ္ခ်က္ကုိ စစ္လုိ႔ Positive ျဖစ္ရင္ စီပုိး ရွိႏုိင္တယ္။ အသည္းေရာင္ စီပုိး၀င္ဖူးတယ္လုိ႔ ေျပာႏုိင္တယ္၊ ရွိႏုိင္တယ္ ေျပာတာဟာ ရွိေနျပီလုိ႔ ေျပာတာ မဟုတ္ဘူး။ HCV RNA PCR ေခၚတဲ့ ဒုတိယအဆင့္ ေစ်းၾကီးၾကီး စမ္းသပ္မႈကုိ ျပဳလုိက္မွ ရွိတယ္ မရွိတယ္ လုိင္းျပတ္ သြား တယ္။ မရွိရင္ ဘာမွ လုပ္စရာမလုိေတာ့ဘူး။ ရွိရင္ေတာ့ ကုရမယ္။
၂။ အသည္းေရာင္စီပုိးကုိ ၂၀၁၄ ခုႏွစ္ မတုိင္မီအထိ ကုသရခက္ခဲ ခဲ့ပါတယ္။
Interferon ထုိးေဆးႏွင့္ Ribavirin စားေဆးနဲ႕ ကုသခဲ့ရတယ္။ ကုသခ်ိန္ကလည္း
Genotype အလုိက္ တစ္ႏွစ္၊ တစ္ႏွစ္ခြဲ ခန္႔ၾကာတယ္။ သိန္း ၁၀၀ ၊ သိန္း ၁၅၀
ေလာက္က်တယ္။ ကုသခံရသူမွာလည္း ေဘးထြက္ဆုိးက်ဳိးေတြဒဏ္ကုိ ေတာ္ေတာ္ေလးခံရတယ္။
Ribavirin လုိ႔ေခၚတဲ့ စားေဆးေၾကာင့္ ကုသခံရသူမွာ ေသြးဥေတြ ကြဲတတ္တယ္။
အမ်ဳိးသားပဲစားစား၊ အမ်ဳိးသမီးပဲ စားစား အဂၤါခ်ဳိ႕ယြင္းတဲ့သေႏၶသားကုိ
ျဖစ္ေစႏုိင္တယ္။ အျခားေဆးေတြကေတာ့ ေခါင္းမူးတာ၊ နည္းနည္း ေမာဟုိက္ တာ၊
ဗုိက္မအီမသာျဖစ္တာ၊ ဟုိနားဒီနား နာတာ တခ်ဳိ႕မွာ ျဖစ္တယ္။
၃။ ဒါေပမယ့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာေပၚတဲ့ စားေဆးေတြက အားေကာင္းတယ္။ ကုထုံးလည္းတုိသြားတယ္။ ရက္တုိတုိနဲ႔ ေပ်ာက္ႏႈန္း ၉၀ ရာႏႈန္းေက်ာ္ ေပ်ာက္ေအာင္ကုသႏုိင္စြမ္းရွိတယ္။ Gilead Company ၾကီးက ထုတ္တဲ့ Sovaldi ေခၚတဲ့ Sofosbuvir ဟာ ေကာင္းလည္း ေကာင္းတယ္။ ေဆးတစ္ျပား ေဒၚလာ ၁၀၀၀ ေလာက္တန္တယ္။ ဒါေပမယ့္ Gilead Company ၾကီးက စီပုိးလည္း အျဖစ္မ်ား၊ ဆင္းလည္းဆင္းရဲတဲ့ႏုိင္ငံ (၉၁)ႏုိင္ငံမွာ Generic ေဆးေတြ ထုတ္ခြင့္ျပဳ လုိက္တယ္။ ေဆး တစ္ျပား ၅ ေဒၚလာ၊ ၆ ေဒၚလာေလာက္ပဲ က်တယ္။ (၃)လ အတြင္း သိန္း ၂၀၊ ၂၅ သိန္း ႏွင့္ စီပုိးကုိ ေပ်ာက္ေအာင္ ကုႏုိင္လာတယ္။ Ledispavir ဆုိတဲ့ ေနာက္ေဆးတစ္မ်ဳိးကုိလည္း Gilead ကုမၸဏီက ထုတ္လုပ္တယ္။ Sofosbuvir ႏွင့္ Ledispavir ႏွစ္ခုကုိ ေပါင္းျပီး ေဆးတစ္လုံးတည္းႏွင့္ တစ္ေန႔ တစ္ၾကိမ္ေသာက္ရတဲ့ေဆး Harvoni ကုိလည္း ထုတ္လုပ္ ျပန္တယ္။ ေစ်းအလြန္ၾကီးတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆင္းရဲတဲ့ (၉၁)ႏုိင္ငံအတြက္ ေစ်းခ်ဳိခ်ဳိႏွင့္ အသုံးျပဳခြင့္ ျပဳျပန္ေရာ၊ ပုိးအမ်ဳိးအစား Genotype ၁၊ ၄၊ ၅၊ ၆ အတြက္ တစ္ေန႔တစ္လုံး (၃)လ ေသာက္ရုံႏွင့္ အသည္းေရာင္ စီပုိးရွိသူ၊ အသည္းေရာင္စီပုိးရွိျပီး ယခင္က ထုိးေဆး၊ စားေဆး (၆)လ၊ (၁) ႏွစ္ကုျပီး မေပ်ာက္ကင္းသူေတြ အားလုံးမွာ ၉၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္ေပ်ာက္တယ္။ အသည္းေျခာက္ေရာဂါရွိျပီး ေဆးျပန္ကုရတဲ့လူေတြကေတာ့ (၆) လေလာက္ ေသာက္ ရမယ္တဲ့။ ေနာက္ေဆးတစ္မ်ိဳးေပၚေသးတယ္။ Doclatasvir ဆုိတဲ့ေဆးဟာ Ledispavir လုိပဲ Sofosbuvir ႏွင့္ ေပါင္းရင္ ပုိးအမ်ဳိးအစားအားလုံး All Genotype (Genotype 1,2,3,4,5,6) ကုိ (၃)လကုရုံႏွင့္ (၉၀) ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္ ေပ်ာက္ မယ္။ ေနာင္က်ရင္ Harvoni လုိပဲ ႏွစ္ခုေပါင္းျပီး တစ္ေန႔ တစ္လုံးစားတဲ့ေဆး ထုတ္မယ္။
၄။ အသည္းေရာင္စီပုိး မကုသမီ ပုိးအမ်ဳိး အစားခြဲဖုိ႔ လုိတယ္။ ပုိးအမ်ဳိးအစား မခြဲတဲ့ကုနည္းလည္း ရွိတယ္။ အသည္းက်စ္/မက်စ္၊ အသည္းေျခာက္/မေျခာက္၊ အသည္းမွာအလုံးရွိ/မရွိစစ္ရမယ္။ အသည္းအျပင္ အရုိးအဆစ္ကုိက္ စတဲ့ အျခားေရာဂါလကၡဏာေတြရွိလား စစ္ရ တယ္။ ဆီးခ်ဳိ၊ ေသြးတုိး၊ ေသြးတိုး၊ ႏွလုံး၊ ေက်ာက္ကပ္၊ အဆုတ္ ေရာဂါ ေတြ စစ္ရတယ္။ အေသးစိတ္ စစ္ေဆးမႈမ်ဳိးေတာ့ မဟုတ္ဘူး၊ အၾကမ္းဖ်မ္းစစ္ေဆးမႈမ်ဳိးသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသြးနီဥ၊ ေသြးျဖဴဥ၊ ေသြးမႊားဥ ေကာင္း မေကာင္း စစ္ရမယ္။ အေျဖေတြ အေဆင္ေျပရင္ စကုလုိ႔ ရျပီ။
၅။ ၁၉၉၀-၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ေတြမွာ အသည္းေရာင္ စီပုိးအေၾကာင္း ေကာင္းေကာင္း မသိဘူး။ ကုလုိ႔ မေပ်ာက္ဘူး။ ေနာက္ေတာ့ ထုိးေဆး၊ စားေဆး အတြဲႏွင့္ ၆ လ၊ ၁ ႏွစ္ ကုရတယ္။ ၆၀ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ ၇၀ ရာခုိင္ႏႈန္းသာ ေပ်ာက္တယ္။ စြယ္ပြားအႏၱရာယ္မ်ားလြန္းလုိ႔ ကုသူနည္းတယ္။ အခုေတာ့ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ DAA ေခၚတဲ့ ေသာက္ေဆးသစ္ (၃) မ်ဳိး ေပၚတယ္။ အလြန္ေစ်းၾကီးတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆင္းရဲတဲ့ႏုိင္ငံေတြအတြက္ Generic ေတြ အသုံးျပဳခြင့္ျပဳတယ္။ ေသာက္ ေဆး(၃)မ်ဳိးကေတာ့ -
(က) Sofosbuvir (Sofgen)
(ခ) Ledipasvir
(ဂ) Daclatasvir တုိ႔ ျဖစ္တယ္။
၆။ ပုိးအမ်ဳိးအစား Genotype (1) ၊ (4) ႏွင့္ (6) အတြက္
- Sofosbuvir + Ledipasvir (၃) လ (သုိ႕မဟုတ္) Sofosbuvir + Daclatasvir (၃) လ ေသာက္ရမယ္။
၇။ ပုိးအမ်ဳိးအစား Genotype (2) အတြက္
- Sofosbuvir + Ribavirin (၃) လ (သုိ႕မဟုတ္) Sofosbuvir + Daclatasvir (၃) လ ေသာက္ရမယ္။
၈။ ပုိးအမ်ဳိးအစား Genotype (3) အတြက္
- Sofosbuvir + Ribavirin (၆) လ (သုိ႕မဟုတ္) Sofosbuvir + Daclatasvir (၃) လ ေသာက္ရမယ္။
၉။ အသည္း မေျခာက္ေသးတဲ့ အရင္ကုထုံး နဲ႔ မေပ်ာက္သူေတြကုိ ဒီကုထုံးအတုိင္း ကုႏုိင္တယ္။ HIV ႏွင့္တြဲရွိတဲ့ လူေတြလည္း ကုထုံးက အတူတူပဲ။ ဒါေပမယ့္ ေဆးတည့္ မတည့္ စစ္ရမယ္။
ပါေမာကၡ ေဒါက္တာသံစစ္
Ref: Health Digest Journal, Vol(13), No.(14) 30-12-2015 Page 20
၃။ ဒါေပမယ့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာေပၚတဲ့ စားေဆးေတြက အားေကာင္းတယ္။ ကုထုံးလည္းတုိသြားတယ္။ ရက္တုိတုိနဲ႔ ေပ်ာက္ႏႈန္း ၉၀ ရာႏႈန္းေက်ာ္ ေပ်ာက္ေအာင္ကုသႏုိင္စြမ္းရွိတယ္။ Gilead Company ၾကီးက ထုတ္တဲ့ Sovaldi ေခၚတဲ့ Sofosbuvir ဟာ ေကာင္းလည္း ေကာင္းတယ္။ ေဆးတစ္ျပား ေဒၚလာ ၁၀၀၀ ေလာက္တန္တယ္။ ဒါေပမယ့္ Gilead Company ၾကီးက စီပုိးလည္း အျဖစ္မ်ား၊ ဆင္းလည္းဆင္းရဲတဲ့ႏုိင္ငံ (၉၁)ႏုိင္ငံမွာ Generic ေဆးေတြ ထုတ္ခြင့္ျပဳ လုိက္တယ္။ ေဆး တစ္ျပား ၅ ေဒၚလာ၊ ၆ ေဒၚလာေလာက္ပဲ က်တယ္။ (၃)လ အတြင္း သိန္း ၂၀၊ ၂၅ သိန္း ႏွင့္ စီပုိးကုိ ေပ်ာက္ေအာင္ ကုႏုိင္လာတယ္။ Ledispavir ဆုိတဲ့ ေနာက္ေဆးတစ္မ်ဳိးကုိလည္း Gilead ကုမၸဏီက ထုတ္လုပ္တယ္။ Sofosbuvir ႏွင့္ Ledispavir ႏွစ္ခုကုိ ေပါင္းျပီး ေဆးတစ္လုံးတည္းႏွင့္ တစ္ေန႔ တစ္ၾကိမ္ေသာက္ရတဲ့ေဆး Harvoni ကုိလည္း ထုတ္လုပ္ ျပန္တယ္။ ေစ်းအလြန္ၾကီးတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆင္းရဲတဲ့ (၉၁)ႏုိင္ငံအတြက္ ေစ်းခ်ဳိခ်ဳိႏွင့္ အသုံးျပဳခြင့္ ျပဳျပန္ေရာ၊ ပုိးအမ်ဳိးအစား Genotype ၁၊ ၄၊ ၅၊ ၆ အတြက္ တစ္ေန႔တစ္လုံး (၃)လ ေသာက္ရုံႏွင့္ အသည္းေရာင္ စီပုိးရွိသူ၊ အသည္းေရာင္စီပုိးရွိျပီး ယခင္က ထုိးေဆး၊ စားေဆး (၆)လ၊ (၁) ႏွစ္ကုျပီး မေပ်ာက္ကင္းသူေတြ အားလုံးမွာ ၉၀ ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္ေပ်ာက္တယ္။ အသည္းေျခာက္ေရာဂါရွိျပီး ေဆးျပန္ကုရတဲ့လူေတြကေတာ့ (၆) လေလာက္ ေသာက္ ရမယ္တဲ့။ ေနာက္ေဆးတစ္မ်ိဳးေပၚေသးတယ္။ Doclatasvir ဆုိတဲ့ေဆးဟာ Ledispavir လုိပဲ Sofosbuvir ႏွင့္ ေပါင္းရင္ ပုိးအမ်ဳိးအစားအားလုံး All Genotype (Genotype 1,2,3,4,5,6) ကုိ (၃)လကုရုံႏွင့္ (၉၀) ရာခုိင္ႏႈန္းေလာက္ ေပ်ာက္ မယ္။ ေနာင္က်ရင္ Harvoni လုိပဲ ႏွစ္ခုေပါင္းျပီး တစ္ေန႔ တစ္လုံးစားတဲ့ေဆး ထုတ္မယ္။
၄။ အသည္းေရာင္စီပုိး မကုသမီ ပုိးအမ်ဳိး အစားခြဲဖုိ႔ လုိတယ္။ ပုိးအမ်ဳိးအစား မခြဲတဲ့ကုနည္းလည္း ရွိတယ္။ အသည္းက်စ္/မက်စ္၊ အသည္းေျခာက္/မေျခာက္၊ အသည္းမွာအလုံးရွိ/မရွိစစ္ရမယ္။ အသည္းအျပင္ အရုိးအဆစ္ကုိက္ စတဲ့ အျခားေရာဂါလကၡဏာေတြရွိလား စစ္ရ တယ္။ ဆီးခ်ဳိ၊ ေသြးတုိး၊ ေသြးတိုး၊ ႏွလုံး၊ ေက်ာက္ကပ္၊ အဆုတ္ ေရာဂါ ေတြ စစ္ရတယ္။ အေသးစိတ္ စစ္ေဆးမႈမ်ဳိးေတာ့ မဟုတ္ဘူး၊ အၾကမ္းဖ်မ္းစစ္ေဆးမႈမ်ဳိးသာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေသြးနီဥ၊ ေသြးျဖဴဥ၊ ေသြးမႊားဥ ေကာင္း မေကာင္း စစ္ရမယ္။ အေျဖေတြ အေဆင္ေျပရင္ စကုလုိ႔ ရျပီ။
၅။ ၁၉၉၀-၂၀၀၀ ျပည့္ႏွစ္ေတြမွာ အသည္းေရာင္ စီပုိးအေၾကာင္း ေကာင္းေကာင္း မသိဘူး။ ကုလုိ႔ မေပ်ာက္ဘူး။ ေနာက္ေတာ့ ထုိးေဆး၊ စားေဆး အတြဲႏွင့္ ၆ လ၊ ၁ ႏွစ္ ကုရတယ္။ ၆၀ ရာခုိင္ႏႈန္း၊ ၇၀ ရာခုိင္ႏႈန္းသာ ေပ်ာက္တယ္။ စြယ္ပြားအႏၱရာယ္မ်ားလြန္းလုိ႔ ကုသူနည္းတယ္။ အခုေတာ့ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ DAA ေခၚတဲ့ ေသာက္ေဆးသစ္ (၃) မ်ဳိး ေပၚတယ္။ အလြန္ေစ်းၾကီးတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆင္းရဲတဲ့ႏုိင္ငံေတြအတြက္ Generic ေတြ အသုံးျပဳခြင့္ျပဳတယ္။ ေသာက္ ေဆး(၃)မ်ဳိးကေတာ့ -
(က) Sofosbuvir (Sofgen)
(ခ) Ledipasvir
(ဂ) Daclatasvir တုိ႔ ျဖစ္တယ္။
၆။ ပုိးအမ်ဳိးအစား Genotype (1) ၊ (4) ႏွင့္ (6) အတြက္
- Sofosbuvir + Ledipasvir (၃) လ (သုိ႕မဟုတ္) Sofosbuvir + Daclatasvir (၃) လ ေသာက္ရမယ္။
၇။ ပုိးအမ်ဳိးအစား Genotype (2) အတြက္
- Sofosbuvir + Ribavirin (၃) လ (သုိ႕မဟုတ္) Sofosbuvir + Daclatasvir (၃) လ ေသာက္ရမယ္။
၈။ ပုိးအမ်ဳိးအစား Genotype (3) အတြက္
- Sofosbuvir + Ribavirin (၆) လ (သုိ႕မဟုတ္) Sofosbuvir + Daclatasvir (၃) လ ေသာက္ရမယ္။
၉။ အသည္း မေျခာက္ေသးတဲ့ အရင္ကုထုံး နဲ႔ မေပ်ာက္သူေတြကုိ ဒီကုထုံးအတုိင္း ကုႏုိင္တယ္။ HIV ႏွင့္တြဲရွိတဲ့ လူေတြလည္း ကုထုံးက အတူတူပဲ။ ဒါေပမယ့္ ေဆးတည့္ မတည့္ စစ္ရမယ္။
ပါေမာကၡ ေဒါက္တာသံစစ္
Ref: Health Digest Journal, Vol(13), No.(14) 30-12-2015 Page 20
No comments:
Post a Comment