Hepatitis A အသည္းေရာင္ အသားဝါ (ေအ)
အခုလိုေရၾကီးခ်ိန္မွာ ကူးစက္မႈမ်ားတတ္တဲ့ေရာဂါတခုျဖစ္ပါတယ္။
သမီးအမ်ဳိးသားက အသက္ ၃၂ ပါ။ ေနမေကာင္းျဖစ္ေနပါတယ္။ မ်က္လုံးကဝါျပီး အစားလဲမစားနိုင္ပါဘူးဆရာ။ ရင္ေခါင္းလဲမေကာင္းပါဘူး။ လွဲပဲလည္းခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ ဒီလိုပုံစံနဲ႔ ရန္ကုန္ျပန္လိုရပါမလားဆရာ။ အခု ႕႕႕႕႕ မွာပါတာ။ ေမာတယ္လို႔လည္းေျပာပါတယ္ဆရာ။

ေျပာတဲ့လကၡဏာေတြအရ အသည္းေရာင္ (ေအ) ကို အရင္စဥ္းစားရမယ္။ အသည္းေရာင္ေစတဲ့ (ဗိုင္းရပ္စ္) ပိုး ၆ မ်ဳိးရွိတယ္။ A, B, C, D, E, G ျဖစ္ပါတယ္။
အသည္း၏အလုပ္မ်ား
• အစာထဲက အဆီ၊ ဆီတို႔ကို အစာေျခေပးသည္၊
• အား (အင္နာဂ်ီ) ကို သိုေလွာင္ထားသည္၊
• အဆိပ္အေတာက္ကို ဖယ္ရွားပစ္သည္၊
• (ဘိုင္းလ္) အစာေျခရည္ ထုတ္ေပးသည္၊
• ကိုလက္စထေရာ၊ ေသြးခဲေစသည့္ ပစၥည္းမ်ား၊ ပ႐ိုတင္းမ်ား ထုတ္လုပ္ေပးသည္။
Hepatitis A အသည္းေရာင္ ေအ ကို Viral Hepatitis/Infectious Hepatitis လို႔လည္းေခၚတယ္။
• ကူးစက္ေရာဂါျဖစ္သည္။
• (ဗိုင္းရပ္စ္) ပိုးမ်ားမွ ကူးသည္။
• အေသအေပ်ာက္ရွိသည္။
• ဇူလိုင္၊ ၾသဂုတ္၊ စက္တဘၤဘာ (၃) လ အထူး ဂ႐ုစိုက္ပါ။
ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
• အားနည္းျခင္း ခံစားရသည္၊
• မစားခ်င္၊ မေသာက္ခ်င္ ျဖစ္လာသည္၊
• ဖ်ား၊ ခ်မ္း၊ ေခါင္းကိုက္၊ ပ်ဳိ႕၊ အန္၊
• အသား (မ်က္လံုး၊ လက္သည္း၊ အေရျပား၊ ဆီး) ဝါလာသည္။ Jaundice ဟုေခၚသည္။
• ျဖစ္ေစေသာ အျခားေရာဂါ အမ်ားအျပားလဲ ရွိသည္။
• အသည္းေရာင္သျဖင့္ ရင္ဘတ္ညာဘက္ေအာက္ပိုင္းေနရာ သို႔မဟုတ္ ဝမ္းဗိုက္ညာဘက္ အထက္ပိုင္းေနရာ၊ သို႔မဟုတ္ ရင္ေခါင္းေနရာက နာလာသည္။
စမ္းသပ္ျခင္း
• အသား (မ်က္လံုး၊ လက္သည္း၊ အေရျပား၊ ဆီး) ဝါျခင္း၊
• အသည္းႀကီးျခင္း၊
• အသည္းေနရာက နာျခင္း၊
• LFT အသည္းလုပ္ငန္းမ်ားအား စစ္ေသာအခါ (ဘီလီ႐ူဗင္) မ်ားေနမည္။
ကုသျခင္း
• အနားယူပါ၊
• ေရ၊ အရည္မ်ားမ်ားေသာက္ပါ။
• လိုအပ္ပါက ေသြးထဲ သြင္းေပးပါ၊
• အဆီ၊ ဆီ ေလွ်ာ့စားပါ၊
• အရက္၊ မူးယစ္ေဆး၊ ေဆးလိပ္၊ ျပင္းသည့္ ေဆးဝါးမ်ား ေရွာင္ပါ။
ကာကြယ္ပံု
• ပါးစပ္ထဲဝင္သည့္ (ေရ၊ ႏို႔၊ ေဖ်ာ္ရည္) တို႔ကို ပြက္သြားေအာင္ ႀကိဳ၍ေသာက္ပါ။ ေရသန္႔ေဆး (Chlorine tablet) ထည့္၍ သံုးပါ။ ပြက္သြားေအာင္ ႀကိဳမထားေသာေရႏွင့္ ေရသန္႔ေဆး ထည့္မထားေသာေရာ၊ ေရသန္႔ပုလင္းကေရ မဟုတ္ပါက မေသာက္ပါႏွင့္၊
• (အစားအစာ) တို႔ကို ပြက္ေအာင္ျပဳတ္၊ ေက်ာ္၊ ေပါင္း၊ ခ်က္ထားသည့္အစာကို ပူေႏြးေနစဥ္ စားပါ။ ခ်က္ျပဳတ္ၿပီးပါက ယင္ေကာင္ မနားေစရန္ ဖံုးအုပ္ထားပါ။ ယင္ေကာင္၏ ေျခေထာက္၌ ပိုးကပ္ပါလာႏိုင္သည္။ အျပင္းစာ၊ အျပင္ဆိုင္က ေရာင္းသည့္ အစာမ်ားကို သန္႔-မသန္႔ စစ္ေဆးၿပီးမွ စားပါ။ ျဖစ္ႏိုင္လွ်င္ မစားပါႏွင့္။ ေရာဂါရွိသူ ခ်က္ျပဳတ္ေက်ာ္ေလွာ္ ေဆးေၾကာသည္မွ ကူးစက္ႏိုင္သည္။
• Hepatitis A အသည္းေရာင္အသားဝါေရာဂါ A ကာကြယ္ေဆး သည္ 95% ထိေရာက္သည္။
အျခားနည္းမ်ား
• ေရေလာင္း အိမ္သာကိုသာ သံုးပါ။ မရွိပါက ယင္လံုအိမ္သာ သံုးပါ။
• ဆီးဝမ္းသြားၿပီးတိုင္း ဆပ္ျပာႏွင့္ လက္ေဆးပါ။
• အသီးအႏွံမ်ားကို မစားမီ ေရသန္႔သန္႔ျဖင့္ ေဆးပါ။ ဆားေရျဖင့္ ေဆးက ပိုေကာင္းသည္။
• အခုလိုေရၾကီးခ်ိန္မွာ ကူးစက္မႈမ်ားတတ္တယ္။
ဆရာဝန္လုပ္သက္ရလာတဲ့အခ်ိန္မွာ အမွတ္မထင္ သတိျပဳမိလာတာေလးေတြရွိတယ္။ (ဂြ်န္းဒစ္) လို႔ေခၚတဲ့ အသားဝါ ေရာဂါ လူနာေတြ လာရင္ သူတို႔ ဝတ္လာတဲ့အဝတ္အစားက လူနာ ၅ ေယာက္မွာ ၃ ေယာက္က အဝါေရာင္ အဝတ္ကို ဝတ္စားလာတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ အသားဝါက ေပါမွေပါ။ ရီစရာသေဘာလဲ ေျပာမိတယ္။ ဆႏြင္းမံႈ႔မစားနဲ႔ လို႔။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ

Like

Comment

Share