Saturday, June 17, 2017

အသည္းေရာင္အသားဝါေရာဂါမ်ားအေၾကာင္းသိေကာင္းစရာ
အသည္းေျခာက္သူမ်ားအတြက္ အစားအစာအၾကံျပဳခ်က္
=======================================
ေန႔စဥ္~~~
ၾကက္ဥအကာ ၂လံုး ၃လံုးစားပါ
ေကာ္ဖီၾကမ္း ၂ခြက္ ၃ခြက္ေသာက္ပါ
ပဲမ်ိဳးစံုပါေအာင္စားပါ
အသီး၃မ်ိဳး+အရြက္၂မ်ိဳး အေရာင္စံုစားေပးပါ
ၾကက္သြန္ျဖဴ.ၾကက္သြန္နီ.နႏြင္းကို ဟင္းခ်က္ရာမွာမ်ားမ်ားထည့္သံုးပါ
တစ္ရက္ျခား~~~
ဒိန္ခ်ဥ္/မန္က်ည္းေဖ်ာ္ရည္/ကင္ပြန္းခ်ဥ္ရည္ စသည္ ..
ကညႊတ္ေၾကာ္/မိွုကန္စြန္း မၾကာမၾကာစားေပးပါ
ဆီးျဖဴသီး/ဖန္ခါးသီး မၾကာမၾကာစားေပးပါ
ေဒါက္တာဇာနည္ဇင္

Friday, June 16, 2017

Cancer-Fighting Foods ကင္ဆာ အတြက္ အေကာင္းဆံုး အစားအစာ
ဆရာ႐ွင့္ က်မက အခုကင္ဆာေဝဒနာ႐ွင္ပါ။ ရင္သားကင္ဆာအဆင့္ ၂ လို႔မွတ္ခ်က္ေပးထားပါတယ္။ မ်ိဳး႐ုိးလဲမ႐ွိပါ။ အသက္က ၃၈ အိမ္ေထာင္မ႐ွိပါ။ ခြဲစိတ္မႈကိုလည္းျပဳလုပ္ၿပီးပါၿပီ။ အခုကီမိုကိုလည္း စသြင္းေနပါၿပီ။ ပထမအေခ်ာင္း ၿပီးသြားပါၿပီ။ စားေသာက္ရမယ့္အစားနဲ႔ ေဆာင္ရန္ေ႐ွာင္ရန္ေတြကို သိခ်င္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ကနီေသာအသားမစားရဘူး၊ တခ်ိဳ႕က ေသြးအားေကာင္းေအာင္ အမဲသား၊ အမဲအသည္းစားေပးပါ။ တစ္ခ်ိဳ႕က ဟင္းရြက္ (တို႔စရာအရြက္) မ်ား၊ အစိမ္းမစားရဘူး၊ တခ်ိဳ႕က အရြက္စိမ္းအေရႀကိတ္ေသာက္ေပးရတယ္ ေျပာၾကပါတယ္။ ေက်းဇူးျပဳ၍ဆရာမွအၾကံဥာဏ္ေပးတာကိုလက္ခံလိုပါတယ္႐ွင္။
ကင္ဆာဆိုတာ အစားအေသာက္ေရွာင္ရတာ မရွိပါ။ လူတိုင္းစားတဲ့အစာ၊ ကိုယ္စားေနက်အစာ အကုန္စားႏိုင္တယ္။
1. အစာတမ်ိဳးထဲကေန ကင္ဆာကို ႏိုင္ေအာင္ မကူႏိုင္ပါ။
2. အေရာင္ေတြစံုတာ ေကာင္းတယ္။
3. ကင္ဆာတိုက္စရာ မနက္စာစားပါ။
4. ေဖါလိတ္မ်ားတာ စားပါ။
5. ဆိုင္စာေတြ သတိနဲ႔စားပါ။
6. ခရမ္းခ်ဥ္းသီးေတြက တပ္သားေကာင္းေတြျဖစ္တယ္။
7. လက္ဖက္ရည္ၾကမ္းဟာ ကင္ဆာ တိုက္ဖ်က္ရာမွာ ေကာင္းတယ္လို႔ လူေျပာမ်ားေနတယ္။
8. စပ်စ္သီးေလးေတြလဲ အားကိုးႏိုင္တယ္။
9. အရက္ေသစာ ေလွ်ာ့ေသာက္ပါ။
10. ေရက ေရငတ္သာ ေျပေစတာ မဟုတ္ပါ။
11. ပဲသီးေတြလဲ အားၾကီးတယ္။
12. မံုလာအမ်ိဳးမ်ိဳးေတြလဲ ေကာင္းတာဘဲ။
13. စိမ္းစိုေနတဲ့အရြက္ေတြ စားေပးပါ။
14. ဝါဝင္းေနတဲ့ နႏြင္း
15. ခ်က္ျပဳတ္နည္းေတြလဲ လိုေသးတယ္။
16. (ဘယ္ရီ) သီးေလးေတြခ်ိဳပါတယ္။
17. (ဘယ္ရီ) သီးျပာျပာ ေကာင္းပါတယ္။
18. သၾကားပုလင္းေလး လွမ္းလိုက္စမ္းပါ။
19. ဗီတာမင္ေတြက ေကာင္းပါတယ္။
1. Fighting Cancer by the Plateful အစာတမ်ိဳးထဲကေန ကင္ဆာကို ႏိုင္ေအာင္ မကူႏိုင္ပါ။
ဒါေၾကာင့္ ပန္းကန္နဲ႔အျပည့္ဆိုသလို ေရာျပြမ္းစားသင့္တယ္။ (ပရိုတင္း) ဓါတ္ဟာ အသီးအႏွံကေနရတာက ၃ ပံု ၂ ပံု နဲ႔ အသားကေနရတဲ့အာဟာရ ၃ ပံု ၁ ပံု ပါေနသင့္တယ္။ ဒါမ်ိဳးကို မွ်တတယ္လို႔ သတ္မွတ္တယ္။
2. Fighting Cancer With Color အေရာင္ေတြစံုတာ ေကာင္းတယ္။
ကင္ဆာကို (ကာလာ) နဲ႔ တိုက္မယ္ဆိုတဲ့သေဘာဘဲ။ အသီးေတြ၊ အရြက္ေတြမွာ ကင္ဆာကို ခံတိုက္ႏိုင္တာေတြ ပါတယ္။ အေရာင္စံုတာ စားရင္ ခံတိုက္ႏိုင္တာေတြလဲ မ်ားေစမယ္။ တဖက္တလမ္းအေနနဲ႔လဲ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ကုိ ထိန္းႏိုင္ေသးတယ္။ လူက ဝေနတာ ကင္ဆာေတြကို ဖိတ္ေခၚရာက်တယ္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ မ်ားသူေတြဟာ အူမၾကီး ကင္ဆာ၊ အစာမ်ိဳျပြန္ ကင္ဆာနဲ႔ ေက်ာက္ကပ္ ကင္ဆာေတြ ျဖစ္ေစဘို႔ လမ္းမ်ားတယ္။
3. The Cancer-Fighting Breakfast ကင္ဆာတိုက္စရာ မနက္စာ စားေပးပါ။
Folate ေဖါလိတ္ (ေဖါလစ္အက္စစ္) ဟာ အေရးပါတဲ့ ဗီတာမင္ ဘီ ၉ ျဖစ္တယ္။ အူမၾကီးကင္ဆာ၊ ရင္သားကင္ဆာ နဲ႔ အစာေဟာင္းအိမ္-ကင္ဆာေတြအတြက္ ေကာင္းတယ္။ မနက္စာအတြက္ အထူးစီမံထားတဲ့ အဆံေတြနဲ႔လုပ္ထားတာေတြ နဲ႔ ျဖဴဆြတ္ေနေအာင္ ခြ်တ္မထားတဲ့ ဂ်ံုမႈံ႕နဲ႔လုပ္ထားတဲ့ အစားအစာေတြထဲမွာ အမ်ားၾကီး ပါေနတယ္။ Orange juice လိမ္ေမာ္ရည္၊ Melons ဖရဲသီး နဲ႔ Strawberries (စေထာဘယ္ရီ) ေတြထဲမွာလဲ ပါေနတာဘဲ။
4. More Folate-Rich Foods ေဖါလိတ္မ်ားတာ စားပါ။
Asparagus ကညြတ္ နဲ႔ Eggs ဥေတြထဲမွာလဲ ပါတာဘဲ။ Chicken liver ၾကက္သဲ၊ Beans ပဲသီးေတြ၊ Sunflower seeds ေနၾကာေစ့ နဲ႔ Leafy green vegetables အရြက္စိမ္းေတြ ဥပမာ Spinach ဟင္းႏုႏြယ္ နဲ႔ Romaine lettuce ဆလတ္ရြက္ ေတြထဲလဲ ပါတယ္။ (ေဖါလစ္အက္စစ္) ေဆး ေသာက္တာထက္ ဒါေတြကို စားလို႔ရတာက ပိုေကာင္းတယ္။
5. Pass Up the Deli Counter ဆိုင္စာေတြ သတိနဲ႔စားပါ။
Reuben sandwich (ဆင္းဒ္ဝစ္ခ်္) နဲ႔ Hot dog (ေဟာ့-ေဒါ့ခ္) ေတြကို တခါတေလစားတာ အႏၲရာယ္မေပးပါ။ ဒါေပမဲ့ Processed meats အထားခံေအာင္ စီမံထားတဲ့ အသားေတြနဲ႔ လုပ္ထားတဲ့ Bologna (ဘိုေလာင္ဂါ) အီတလီအစာ၊ Ham ဝက္ေပါင္ေျခာက္ နဲ႔ Hot dogs (ေဟာ့-ေဒါ့ခ္) ေတြကိုေတာ့ Colorectal အူမၾကီး-စအို နဲ႔ Stomach cancers အစာအိမ္ ကင္ဆာေတြအတြက္ ေလွ်ာ့စားတာ ေကာင္းတယ္။
6. Cancer-Fighting Tomatoes ခရမ္းခ်ဥ္းသီးက တပ္သားေကာင္းျဖစ္တယ္။
ခရမ္းခ်ဥ္းသီးေတြ နီရဲေနတာဟာ Lycopene ဓါတ္ေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။ Prostate cancer ဆီးက်ိတ္ ကင္ဆာ အပါအဝင္ ကင္ဆာေတြကို တိုက္ဖ်က္ရာမွာ အေရးပါတယ္။ Processed tomato products ျပဳျပင္စီမံထားတာေတြျဖစ္တဲ့ Juice ေဖ်ာ္ရည္ Sauce (ေဆာ့စ္) နဲ႔ Paste (ေပ့စ္) ေတြကေနလဲ ကူႏိုင္မယ္လို႔ ယူဆရတယ္။
7. Tea's Anticancer Potential
Green tea လက္ဖက္ရည္ၾကမ္းဟာ ကင္ဆာ တိုက္ဖ်က္ရာမွာ ေကာင္းတယ္လို႔ လူေျပာမ်ားေနတယ္။ သက္ေသျပစရာ သိပ္စံုေသးတာ မဟုတ္ပါ။ ဓါတ္ခြဲခန္းမွာ စမ္းေတာ့ Colon အူးမၾကီး၊ Liver အသဲ၊ Breast ရင္သား နဲ႔ Prostate ဆီးက်ိတ္ ကင္ဆာ ဆဲလ္ေတြကို ျပန္႔ပြါးတာ ေႏွးေစတယ္။ Lung အဆုပ္ နဲ႔ Skin အေရျပားေတြလဲ အတူတူဘဲ။ Bladder ဆီးအိမ္ stomach အစာအိမ္ နဲ႔ Pancreatic သရက္ရြက္ ကင္ဆာေတြအတြက္လဲ အတူတူဘဲ။
8. Grapes and Cancer Grapes စပ်စ္သီးေလးေတြလဲ အားကိုးႏိုင္တယ္။
Resveratrol ဓါတ္ပါတဲ့ Purple ခရမ္းေရာင္ နဲ႔ Red grapes အနီေရာင္ စပ်စ္သီးေတြကေနလုပ္တဲ့ Grape juice စပ်စ္ေဖ်ာ္ရည္လဲ ေကာင္းတယ္။ ဒီဓါတ္မွာ Antioxidant (အင္တီ-ေအာက္စီဒင့္) နဲ႔ Anti-inflammatory (အင္တီ-အင္ဖလင္ေမထရီ) သတၲိေတြ ပါတယ္။
9. Limit Alcohol to Lower Cancer Risk
အရက္ေသစာ ေလွ်ာ့ေသာက္ပါ။ Mouth ပါးစပ္၊ Throat လည္ေခ်ာင္း၊ Larynx ေလျပြန္၊ Esophagus အစာျမိဳျပြန္ Liver အသဲ ကင္ဆာ နဲ႔ Breast ရင္သား ကင္ဆာေတြအတြက္ ေကာင္းတယ္။ အရက္ကေန Colon အူမၾကီး နဲ႔ Rectum အစာေဟာင္းအိမ္ ကင္ဆာေတြကို ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။
10. Water and Other Fluids Can Protect
ေရက ေရငတ္သာ ေျပေစတာ မဟုတ္ပါ။ Bladder cancer ဆီးအိမ္ ကင္ဆာကိုပါ ကာကြယ္ရာ က်တယ္။
11. The Mighty Bean ပဲသီးေတြလဲ အားၾကီးတယ္။
ပဲသီးေတြထဲမွာ Phytochemicals ဓါတ္ေတြပါေနတာက (ဆဲလ္) ေတြ ပ်က္စီးတာကို ကာကြယ္မႈ ေပးတယ္။
12. The Cabbage Family မံုလာအမ်ိဳးမ်ိဳးေတြလဲ ေကာင္းတာဘဲ။
Broccoli မံုလာစိမ္း၊ Cauliflower မံုလာပြင့္၊ Cabbage မံုလာထုပ္၊ Brussels ကြမ္းသီးေဂၚဖီထုပ္ Sprouts အစို႔အေညွာင့္ နဲ႔ Kale ကိုက္လန္ေတြ အားလံုးဘဲ။ Colon အူမၾကီး၊ Breast ရင္သား၊ Lung အဆုပ္ နဲ႔ Cervix သားအိမ္ဝ ကင္ဆာ ေတြအတြက္ ေကာင္းတယ္။
13. Dark Green Leafy Vegetables စိမ္းစိုေနတဲ့အရြက္ေတြ စားေပးပါ။
Mustard greens မံုညင္းရြက္၊ Lettuce ဆလတ္ရြက္၊ Kale ကိုက္လန္၊ Chicory (ခ်ီကိုရီ)၊ Spinach ဟင္းႏုႏြယ္ နဲ႔ Chard ဆြစ္ဇာလန္အရြက္ေတြကိုေျပာတာ ျဖစ္တယ္။ Fiber (ဖိုင္ဘာ)၊ Folate (ေဖလိတ္) နဲ႔ Carotenoids (ကာရိုတီႏြိဳက္) ဓါတ္ေတြက ေကာင္းေစတာျဖစ္တယ္။ Mouth ပါးစပ္၊ Larynx လည္ေခ်ာင္း၊ Pancreas သရက္ရြက္၊ Lung အဆုပ္၊ Skin အေရျပား နဲ႔ Stomach အစာအိမ္ ကင္ဆာေတြအတြက္ ေကာင္းေစတယ္။
14. Exotic Spice ဝါဝင္းေနတဲ့ နႏြင္း
Turmeric နႏြင္းထဲမွာပါတဲ့ Curcumin ဓါတ္က ကင္ဆာအတြက္ ေကာင္းတယ္။
15. Cooking Methods Matter ခ်က္ျပဳတ္နည္းေတြလဲ လိုေသးတယ္။
အသားေတြကို အပူခ်ိန္မ်ားမ်ားမွာ Frying ေက်ာ္တာ၊ Grilling အပူကင္တာ နဲ႔ Broiling ျပဳတ္တာ မေကာင္းပါ။ Stewing ျပဳတ္ခ်က္တာ နဲ႔ Steaming ေပါင္းတာေတြက သက္သာတယ္။ အသားေတြနဲ႔အတူ အသီးအရြက္ေတြပါ ေရာစားဘို႔ မေမ့ပါနဲ႔။
16. A Berry Medley With a Punch (ဘယ္ရီ) သီးေလးေတြခ်ိဳပါတယ္။
Strawberries (စေထာဘယ္ရီ)၊ Raspberries (ရက္စ္ဘယ္ရီ) ေတြထဲမွာ Phytochemical (Ellagic acid) ဓါတ္ပါတယ္။ Antioxidant (အင္တီေအာက္ဆီဒင့္) သတၲိရွိတယ္။
17. Blueberries for Health (ဘယ္ရီ) သီးျပာျပာ ေကာင္းပါတယ္။
(ဘလူးဘယ္ရီ) သီးေတြမွာလဲ Antioxidants (အင္တီေအာက္ဆီဒင့္) သတၲိရွိတယ္။ Oatmeal အုတ္စပါး၊ Yogurt ေရာဂတ္၊ Salad ဆလဒ္ေတြထဲမွာ ထည့္စားပါ။
18. Pass on the Sugar သၾကားပုလင္းေလး လွမ္းလိုက္စမ္းပါ။
သၾကားဓါတ္ကေန ကင္ဆာေတာ့မျဖစ္ေစပါ။ ဒါေပမဲ့ ကင္ဆာတိုက္ဖ်က္ရာမွာ ေကာင္းတဲ့ အစားအစာေတြကို သူ႔ေၾကာင့္ အားနည္းေစတယ္။ (ကလိုရီ) မ်ားေစလို႔ ကိုယ္အေလးခ်ိန္တက္ေစမယ္။
19. Don't Rely on Supplements ဗီတာမင္ေတြက ေကာင္းပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ Vitamins ေဆးျပားေတြ၊ ေဆးေတာင့္ေတြ၊ ထိုးေဆးေတြကို သိပ္အားမကိုးပါနဲ႔။ သဘာဝအတိုင္းကေနရမဲ့ အစားအစာေတြ ေရြးစားသင့္တယ္။ Nuts အေစ့အဆံေတြ၊ Fruits အသီးေတြ နဲ႔ Green leafy vegetables စိမ္းစိုေနတဲ့ အရြက္ေတြကို စားေပးဘို႔ ေျပာတာပါ။
Dr. တင့္ေဆြ
၆-၆-၂ဝ၁၂
၁၅-၆-၂ဝ၁၇

Thursday, June 1, 2017

Liver cancer အသည္းကင္ဆာ
မဂၤလာပါဆရာရွင့္ ပူးတြဲပါ ဖုိင္ကေတာ့ လူနာရဲ႕ CT (Abdomen) Scan Result ျဖစ္ပါတယ္ဆရာ။ Result ျပၿပီးတဲ့အခ်ိန္မွာ သက္ဆုိင္ရာဆရာ၀န္ရဲ႕ မွတ္ခ်က္က Lymphomatic လုိ႔ေခၚတဲ့ ေသြးေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ အက်ိတ္ဆိုရင္ ကုသခဲ့ပါက ေပ်ာက္ကင္းႏုိင္သည္။ သုိ႔ေသာ္လည္း HCC လဲ ျဖစ္ႏုိင္သည္ ဟု ေျပာၾကားခဲ့ပါသည္။ ျဖစ္ႏုိင္ေျခ ႏွစ္မ်ိဳးျဖစ္ေနသည္လုိ႔ ေျပာေနၿပီး ဆက္ကုသသင့္ မကုသသင့္ကုိ လူနာရွင္အေနနဲ႔ ေ၀ခြဲမရႏုိင္ဘဲ ျဖစ္ေနလို႔ ဆရာ့အား ေမးျမန္းရျခင္းျဖစ္ပါသည္။ CT Scan ရုိက္ထားေသာ ဖုိင္ကိုလည္း CD နဲ႔ ထည့္ေပးထားသည့္အတြက္ ဆရာ့ထံ နက္ျဖန္မွ ပုိ႔ေပးလိုက္မည္။ ဆရာ့ က်န္းမာေၾကာင္း ေမတၱာပို႔သလ်က္ ရိုေသေလးစားစြာျဖင့္။
အသက္-က်ား-မ မသိ။ ျဖစ္ေနတာ မသိ။ စမ္းသပ္ ကုသေပးေနတဲ့ဆရာဝန္ကသာ သိပါမယ္။
ဆရာရွင့္ CT Result ေထာင့္ေလးမွာ လူနာ၏ ေဒၚဘယ္သူ ဟု နာမည္ႏွင့္တကြ အသက္ကိုပါ ထည့္သြင္း ေဖာ္ျပထားပါေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ မိမိမွာ လူနာရွင္ကိုယ္တိုင္ မဟုတ္သည့္အတြက္ ဆရာဝန္ ေျပာလိုက္သည္မ်ားကို ဆရာ့အားအဆင္ေျပေျပရွင္းျပမိေရး အေလးထားေနပါေသာေၾကာင့္ လည္းေကာင္း အသက္ က်ားမကို email cover တြင္ ထည့္မေရးေပးမိျခင္းအား သည္းခံေပးပါရန္ ေတာင္းဆိုအပ္ပါသည္။ ဆရာ့စာမ်ားအား အစဥ္တစိုက္ဖတ္ရႈေနေသာ သူတဦးအေနျဖင့္ ထပ္မံေတာင္းပန္အပ္ပါသည္။ အသက္ ၅၃ ႏွစ္၊ အမ်ိဳးသမီး။
ေမးခြန္းမွာ အသက္-က်ား-မ ကိုအရင္ဆံုးသိခ်င္တယ္။ အဲတာမွ ဖတ္ေနရင္း ဝါက်တေၾကာင္းဖတ္တိုင္း ဘာျဖစ္မလဲ မွန္းလို႔ရတယ္။ ေဆးစစ္ခ်က္ဘာသာျပန္တာသာ ေမးသူေတြကို မေျဖပါ။ အဲတာေၾကာင့္ အခုေမးတာကိုလည္း ေဆးစစ္ခ်က္ကို အခုမွသာ ဖတ္တယ္။ အသည္းကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္လို႔ေတြ႔ရတယ္။ ေဆာရီး။ ဆရာကေတာ့ အဲတာျဖစ္ေနလို႔ ေျပာတာ မဟုတ္ပါ။
အသည္းကင္ဆာမွာ (၂) မ်ိဳးကြဲရွိတယ္။ ကိုယ္ခႏၶာထဲမွာ တေနရာရာမွာကင္ဆာျဖစ္လို႔ အသည္းကို ျပန္႔လာတာမ်ိဳးနဲ႔ ေနာက္တမ်ိဳးက Hepatocellular carcinoma အသည္းမွာစျဖစ္တာ။
အသည္းကင္ဆာ ဘာလို႔ျဖစ္သလည္း တိတိက်က်မသိၾကပါ။ တခ်ိဳ႕ေတာ့သိပါတယ္။ Hemochromatosis နဲ႔ Wilson's disease တို႔လို ေမြးကတည္းပါလာသူ၊ အရက္ေသာက္သူ၊ အသည္းေရာင္ ဘီ (သို႔) စီေၾကာင့္ နာတာရွည္ အသည္းေရာင္ေနသူ၊ မ်ိဳးရိုးအရျဖစ္တဲ့ Hemochromatosis ေရာဂါရွိေနသူနဲ႔ အသည္းေျခာက္ေနသူ၊ အသည္းအဆီမ်ားေနသူ၊ ေဆးလိပ္နဲ႔ အရက္တြဲရင္လည္းျဖစ္သူမ်ားတယ္။ vinyl chloride နဲ႔ arsenic လို ဓါတုပစၥည္းေတြနဲ႔လည္း ဆက္စပ္မႈ ရွိတယ္။ အပင္မိႈ Aflatoxins ကေန ဂ်ံဳ၊ ေျမပဲ၊ ဆန္၊ ေပ်ာင္းေစ့ေတြကို စြဲထာတာ စားမိရင္ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ လူဝရင္၊ ဆီးခ်ိဳရွိသူ၊ L-carnitine ဓါတ္ နည္းေနသူ၊ HIV/AIDS ရွိေနသူ၊ Anabolic steroid ေခၚ ၾကြက္သား-ခြန္အားတိုး ေဟာ္မုန္းေဆး တာရွည္သံုးသူေတြ ပိုျဖစ္တယ္။ မိသားစုထဲမွာ တေယာက္မကျဖစ္တယ္။ ေယာက္်ားေတြက မိန္းမေတြထက္ပိုျဖစ္တယ္။
အသည္းကင္ဆာလကၡဏာမ်ား
ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်ျခင္း၊ အစားအေသာက္ပ်က္လာျခင္း၊ အစာအနံ႔ရတာနဲ႔ ရင္ျပည့္လာျခင္း၊ ပ်ိဳ႕အန္ျခင္း၊ အားယုတ္လာျခင္း၊ အေၾကာင္းမသိဖ်ားျခင္း၊ ဗိုက္ညာဖက္အေပၚပိုင္းေအာင့္ျခင္း၊ နာတာကလက္ျပင္ဆီတက္နာျခင္း၊ အသည္းၾကီးလာျခင္း၊ ေဘလံုးၾကီးလာျခင္း၊ ေရဖ်င္းျဖစ္လာျခင္း၊ အသား-ဆီးဝါျခင္း၊ ဝမ္းအေရာင္ေဖ်ာ့လာျခင္း။
Hepatoma အသည္းအက်ိတ္
• Cirrhosis liver အသည္းေျခာက္ေရာဂါရွိေနသူေတြမွာ Hepatoma အသည္း-အက်ိတ္ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။
• အေတာ္မ်ားမ်ား ဘာမွမခံစားရဘူး။
• ၆ လတခါ Serum alpha fetoprotein ေသြးစစ္တာ နဲ႔ Ultrasound အသည္းကို (အာလ္ထြာေဆာင္း) ရိုက္တာ လုပ္ေနရမယ္။
• ေရာဂါအဆင့္ၾကည့္ကုသရမယ္။
အသည္းကင္ဆာကုသနည္းမ်ား
ေရာဂါဟုတ္-မဟုတ္စစ္မယ္၊ အဆင့္သတ္မွတ္မယ္။ ဘယ္လိုကုသနည္းေရြးမလည္းဆံုးျဖတ္မယ္။ လူနာ၊ ေဆးရံုအေပၚမွာမူတည္ျပီးေရြးခ်ယ္ရတယ္။ ခြဲစိတ္ဆရာဝန္၊ ဓါတ္ေရာင္ျခည္ဆရာဝန္၊ ကင္ဆာဆရာဝန္၊ အစာလမ္းအထူးကုဆရာဝန္၊ စတဲ့ နယ္ပယ္အလိုက္ အထူးကုဆရာဝန္ေတြကေန စုေပါင္းဆံုးျဖတ္ၾကတယ္။ တခါတေလ နည္းတခုကမကိုတြဲလုပ္ရတယ္။ လူနာအေနနဲ႔လိုမယ္ထင္ရင္ ဒုတိယအၾကံရယူတာလုပ္ႏိုင္တယ္။
၁။ Surgery ခြဲစိတ္ကုသနည္းမွာ partial hepatectomy အသည္းတစိတ္တပိုင္းထုတ္ေပးတာနဲ႔ liver transplant အသည္းအစားထိုးတာပါတယ္။
၂။ Tumor ablation အက်ိတ္ကိုတျခားနည္းနဲ႔ေက်ေစနည္း၊
၃။ Tumor embolization အက်ိတ္ကိုေသြးမေလွ်ာက္ေစနည္းလုပ္ေပးျခင္း၊
၄။ Radiation therapy ဓါတ္ကင္နည္း၊
၅။ Targeted therapy ပစ္မွတ္ထားကုသနည္း၊
၆။ Chemotherapy ကင္ဆာေဆးေပးနည္း၊ Sorafenib ေဆးကို ေနာက္ပိုင္းအဆင့္ ျဖစ္သူေတြကို ေပးတယ္။
၇။ Freezing cancer cells (Cryoablation) ေအးခဲနည္း၊
၈။ Heating cancer cells အပူေပးနည္း၊
၉။ Injecting alcohol into the tumor အယ္လ္ကိုေဟာေဆး အက်ိတ္ထဲထိုးနည္း၊
၁ဝ။ Injecting chemotherapy drugs into the liver ကင္ဆာေဆးအက်ိတ္ထဲထိုးေပးနည္း၊
၁၁။ Targeted drug therapy ပစ္မွတ္ထားကုသနည္း။
အလားအလာ
အသည္းကင္ဆာဟာ အလားအလာမေကာင္းတဲ့အမ်ိဳးအစားေရာဂါျဖစ္တယ္။ ေဆာရီး။ လူနာ ၁ဝ% ကသာ ကင္ဆာကို ေစာေစာသိၾကတယ္။ အဂၤလန္မွာ ၃ဝ% ဟာ ေရာဂါသိျပီးေနာက္ ၁ ႏွစ္အသက္ရွည္တယ္။ ၁ဝ% က ၅ ႏွစ္ရွင္တယ္။ တခ်ိဳ႕နည္းနည္းပိုရွည္တယ္။ အသည္းကင္ဆာနဲ႔ အသည္းေျခာက္တာတြဲေနရင္ ၃ လသာခံတယ္။ ျမန္မာျပည္သားေတြ အသည္းကင္ဆာေဘးက ေဝးၾကပါေစ။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ