Cleft lip ႏႈတ္ခမ္းကြဲနဲ႔ Cleft palate အာေခါင္ကြဲ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္သလဲ
၁။ မၾကာမၾကာေျပာရသလို ေရာဂါတူေတြ စုလာတတ္တယ္။ မနက္ကလား၊ မေန႔ညကလား အရြယ္ေရာက္ မိန္းကေလးတေယာက္က ေမြးရာပါအာေခါင္ကြဲတာကို ခြဲစိတ္ခါနီးမွာ ခြဲျပီးလည္း စကားပီသဘို႔ အာမမခံဘူးဆိုတာနဲ႔ မခြဲျဖစ္ခဲ့တဲ့အေၾကာင္းေမးတယ္။ အမွန္က အဲတာမ်ိဳးကို စကားမေျပာတတ္ခင္မွာျပဳျပင္သင့္တယ္။ ေနာက္မွျပင္လည္း အက်ိဳးအမ်ားၾကီးရွိပါတယ္။ မခြဲခင္ရင္လည္း အာေခါင္အေပါက္ကို ေရစိုခံစကၠဴ (မိႈင္းကိုင္းစကၠဴ) နဲ႔ယာယီကပ္ထားရင္ စကားပိုပီသတယ္လို႔ အၾကံေပးခဲ့ပါတယ္။
၂။ ေနာက္ အသက္ တႏွစ္နဲ႔ ၅ လ ကေလးစကားသင္တာအခက္အခဲရွိတာကိုေမးလာတယ္။ မိခင္က လွ်ာခင္ထင္လို႔ လွ်ာခင္အေၾကာင္းရွင္းျပျပီး ေလွ်ာခင္ေၾကာင့္ေတာ့ စကားမေျပာတာ၊ မပီသတာမျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္းရွင္းျပလိုက္တယ္။ ခဏေနေတာ့ ကေလးပါးစပ္ဟေနတဲ့ပံုကို႔ေတာ့မွ အာေခါင္ကြဲေနတာေတြ႔တယ္။ ေမးၾကတာေတြလည္း မနည္းလွပါ။
၃။ ေဒါက္တာရွင့္ က်မရဲ႕သူငယ္ခ်င္း ကေလးက ေမြးရာပါႏႈတ္ခမ္းကြဲေမြးပါတယ္။ ကေလးက အခုမွ ၂ ရက္ပဲ ရွိပါေသးတယ္။ ႏုတ္ခမ္းကိုေမြးကင္းစခ်ဳပ္လို႔ရလား၊ ဘယ္ေတာ့ေလာက္မွခ်ဳပ္လို႔ရလဲ သိခ်င္လို႔ပါ။
၄။ ဆရာရွင့္ သမီးက ကိုယ္ဝန္ ၃၁ ပတ္မွာေရမႊာေပါက္ၿပီး ခြဲေမြးလိုက္ရတာပါ ကေလးက အျပင္မွာ ခဏပဲအသက္ရွင္ၿပီး ဆံုးသြားပါတယ္ရွင့္။ ကေလးမွာ ႏွုတ္ခမ္းကြဲ အာေခါင္ကြဲလဲပါတယ္လို႔ေျပာပါတယ္။ အဲလိုဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရတာပါလဲရွင့္။ ေနာက္ယူမယ့္ကေလး အဲလိုျဖစ္မွာစိုးရိမ္ေနပါတယ္ဆရာ။ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္ေလးေတြကို ေျပာျပေပးေစခ်င္ပါတယ္ရွင့္။
၅။ ဆရာရွင့္ သမီးမသိလို ့ေမးတာပါရွင့္။ ေမြးရာပါ ႏႈတ္ခမ္းကြဲ အာေခါင္ကြဲေရာဂါက ဘာေၾကာင့္ပါရတာလဲသိပါရေစရွင့္။ သမီးကေလးေလးမွာပါလာလို႔ပါရွင့္။ ကေလးေလးက ခုတလသမီးပါရွင့္။
၆။ ဆရာ ကြ်န္မတူမေလးက ေမြးရာပါႏႈတ္ခမ္းခြဲ အာေခါင္ခြဲေလးပါ။ အဲဒါ ပလပ္စတစ္ဆာဂ်င္လုပ္လို႔ရလား။ ထိုင္းမွာ လုပ္လို႔ရတယ္လို႔ၾကားလို႔ပါ။ ကေလးက ၃ နစ္ရိွပါျပီ။ ရန္ကုန္မွာခြဲတာ ေတာ္ေတာ္ျပန္ေကာင္းလာတယ္။ ဒါေပမဲ့ ပံုမွန္ လူတစ္ေယာက္လိုေတာ့ မျဖစ္ဘူးေပါ့။ အဲလိုလုပ္ရင္ ေကာင္းဆိုး အေျခအေနေလးနဲ႔ ဘယ္ေလာက္ ဝန္းက်င္ေလာက္ သံုးမွရမလဲ ေျပာျပေပးပါလား။ ဆရာကိုေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ဓါတ္ပံုပါ ပို႔ေပးလိုက္ပါတယ္ဆရာ။
၇။ ဆရာ သမီးအသက္ ၃၈ ႏွစ္။ အိမ္ေထာင္သည္ပါဆရာ။ သိခ်င္တာေလး႐ွိလို႔ပါဆရာ။ အခုေနာက္ပိုင္း ကေလးေတြမွာ ေမြးရာပါႏုတ္ခမ္းကြဲ၊ အာေခါင္ကြဲ ေတြပါလာၿပီး အဲလိုမ်ဳိးျဖစ္ေနၾကပါတယ္ဆရာ။ မေန႔က သမီးတူေလးမွာ ေမြးရာပါ အဲလိုမ်ဳိးပါလာလို႔ပါဆရာ။ ဘယ္ဘက္က ႏုတ္ခမ္း၊ သြားဖုံး၊ အာေခါင္တို႔ မပါလာဘဲ ေဟာင္းေလာင္းအေပါက္ႀကီး ျဖစ္ေနပါတယ္။ အဲလိုမ်ဳိးက ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရတာပါလဲဆရာ။ လူေကာင္းပုံစံအတိုင္း ျဖစ္ေအာင္ ဘယ္လို လုပ္သင့္သလဲဆိုတာ ေက်းဇူးျပဳ၍ ေျဖေပးပါဆရာ၊ သမီးေရးတာ အမွားပါရင္ ခြင့္လႊတ္ပါဆရာ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
ႏႈတ္ခမ္းကြဲနဲ႔ အာေခါင္ကြဲ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္သလည္း။ မ်ိဳးဗီဇနဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ အေၾကာင္းခံေတြေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။ အေမျဖစ္ျဖစ္ အေဖျဖစ္ျဖစ္ဆီကေန မ်ိဳးဗီဇထဲမွာပါလာတယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ကေလးကိုယ္၌က ပတ္ဝန္းက်င္အေၾကာင္းခံေတြနဲ႔ ေရာတြဲျပီး ျဖစ္တာလည္းရွိတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ ေဆးလိပ္၊ အရက္၊ မူးယစ္ေဆးဝါးေတြကေန ျဖစ္လာေစဘို႔ အားေပးတာလည္းရွိတယ္။ ဆီးခ်ိဳရွိေနသူ၊ လူအဝလြန္သူမိခင္ေတြကေန ေမြးတဲ့ကေလးေတြမွာ ပိုျဖစ္တယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ ဘာလို႔လည္းဆိုတာ သက္ေသမျပႏိုင္ပါ။ Topiramate ေဆးနဲ႔ Valproic acid ေဆးေတြကို ကိုယ္ဝန္ပထမ (၃) လမွာေသာက္ရရင္လည္း အျဖစ္မ်ားေစတာ ေတြ႔ရတယ္။
မိသားစုရာဇဝင္ထဲမွာ တေယာက္မကျဖစ္တတ္တယ္။ လူျဖဴေတြမွာ အျဖစ္နည္းတယ္။ ေယာက္်ားေလးေတြက ႏႈတ္ခမ္းကြဲတာ မိန္းကေလးေတြထက္ ၂ ဆပိုျဖစ္တယ္။ မိန္းကေလးေတြက အာေခါင္ကြဲတာ ပိုျဖစ္တယ္။ ယူေကမွာ ခန္႔မွန္းေခ် ကေလး ၇ဝဝ မွာ ၁ ေယာက္မွာ အဲလိုခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္နဲ႔ေမြးလာတယ္။ ၁၉၉ဝ ေက်ာ္တံုးက ဒီလို ကေလးေပါင္း ၇၆ဝဝ ေသဆံုးရာကေန ၂ဝ၁၃ မွာ ၃၃ဝဝ သာေသတယ္။ တဝက္နည္းပါး အာေခါင္ကြဲပါပါလာတယ္။ ေလးပံုတပံုမွာ ႏႈတ္ခမ္းကြဲတယ္။ ေလးပံုတပံုမွာ ၂ မ်ိဳးလံုးကြဲတယ္။ တဖက္တည္းျဖစ္သူကပိုမ်ားတယ္။ ႏႈတ္ခမ္း + အာခါင္ ႏွစ္ဖက္လံုးျဖစ္တာ ၁ဝ% ရွိတယ္။ ဘယ္ဖက္မွာျဖစ္တာက ညာဖက္ထက္ ၂ ဆမ်ားတယ္။ ယူအက္စ္မွာ တႏွစ္ကို ကေလးေပါင္း ၂၆၅ဝ ေယာက္မွာ အာေခါင္ကြဲနဲ႔ေမြးလာၾကတယ္။ ၄၄ဝဝ ေယာက္မွာ ႏႈတ္ခမ္းကြဲ (အာေခါင္ပါတာေရာ မပါတာပါ) နဲ႔ ေမြးလာၾကတယ္။ ေနာက္ေလ့လာမႈတခုအရ ႏႈတ္ခမ္းကြဲမွာ ေယာက္်ားေလးမွာ အမ်ားဆံုး။ အာေခါင္ကြဲမွာ မိန္းကေလးေတြအမ်ားဆံုး။ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးကြဲတာ ေယာက္်ားေလးေတြ အမ်ားဆံုး။
ခြဲစိတ္ျပဳျပင္နည္းလုပ္ရတယ္။ ႏႈတ္ခမ္းကြဲကို အသက္ ၁-၄ လမွာလုပ္ႏိုင္တယ္။ အာေခါင္ကြဲတာကို အသက္ ၅-၁၅ လမွာ လုပ္ႏိုင္တယ္။ ေနာက္ထပ္ဆက္လုပ္ရမယ့္ခြဲစိတ္မႈကို ၂ ႏွစ္ကေန အပ်ိဳ-လူပ်ိဳေပါက္မွာ လုပ္သင့္တယ္။
ႏႈတ္ခမ္းကြဲနဲ႔ အာေခါင္ကြဲခြဲစိတ္ျပဳျပင္တာကို ျမန္မာျပည္မွာလည္း ေကာင္းေကာင္းလုပ္ေပးပါတယ္။ ကုန္က်တာေတာ့ မသိပါ။ တခါတေလ အိႏၵိယႏိုင္ငံက မဏိပူဆရာဝန္ေတြေန မံုရြာမွာ အခမဲ့လာလုပ္ေသးတယ္။ ဆရာ့မိတ္ေဆြေတြပါ။
ခုေခတ္မွာ ခြဲစိတ္ကိရိယာေတြနဲ႔ နည္းနာေတြ အမ်ားၾကီးေကာင္းလာေနပါျပီ။ ကြ်န္ေတာ္ဆရာဝန္ျဖစ္ကာစ ေတာနယ္မွာ တာဝန္က်တံုးက ရွိတဲ့ပစၥည္းနဲ႔ တတ္တဲ့ပညာေလးနဲ႔ ႏႈတ္ခမ္းထြဲမ်ားမ်ားနဲ႔ အာေခါက္ကြဲနည္းနည္းကို ခြဲစိတ္ ျပဳျပင္ေပးခဲ့ရပါတယ္။ အဲလိုအေသးစိတ္မ်ိဳးကို သေဘာေလာက္သာသင္ယူႏိုင္ခဲ့တယ္။ ခြဲစိတ္ပညာစာအုပ္ကလည္း (မဆလ) ေခတ္မွာ ရွားလြန္းလွတယ္။ ေဆးမစားမီဓါတ္ပံုရိုက္ဖို႔ဆိုတာ အျဖဴ-အမည္းကင္မရာေတာင္မွ ကိုယ္ပိုင္မရွိပါ။ အဲတာနဲ႔ စကၠဴေပၚမွာ ကေလးကြဲေနတဲ့ပံုဆြဲ။ ကိုယ့္အၾကံနဲ႔ကိုယ္ မ်ဥ္းေၾကာင္းေတြဆြဲ။ ဂဲၾသေမထရီသခ်ၤာကိုလည္း လက္ေတြ႔ အသံုးခ်ရတယ္။ မ်ဥ္းေတြကို (ေအ)၊ (ဘီ)၊ (စီ)၊ (ဒီ) နာမည္ေတြတပ္။ ကပ္ေၾကးနဲ႔ျဖတ္၊ ဘယ္မ်ဥ္းနဲ႔ ဘယ္မ်ဥ္းကို ဆြဲတြဲခ်ဳပ္မလည္း ၾကံဆရတယ္။ လက္ဝင္သလားမေမးနဲ႔။ (ပလပ္စတစ္ ဆာဂ်ရီ) ကို မသင္ခဲ့ရေပမယ္ ဝါသနာပါတယ္။ ေမ့ေဆးစက္မရွိလို႔ ထံုေဆးနဲ႔လုပ္ရတယ္။ ထံုေဆးထိုးလိုက္ရင္ ေဖါင္းတက္လာမွာမို႔ စေကးေတြ ေျပာင္းတာကိုပါ ေခါင္းထဲထည့္ထားရတယ္။ အာေခါင္ကြဲတာကို ေမ့ေဆးစက္နဲ႔ ေမ့ေဆးဆရာဝန္၊ ခြ်ဲစုပ္စက္မရွိတဲ့ အရပ္မွာ ခြဲရတာ အလြန္မတန္လက္ဝင္တယ္။ ေခြ်းျပန္ရတယ္။ ခုေခတ္မွာ အေတာ္လြယ္တယ္။ ရလဒ္ေတြေတာ ေကာင္းပါတယ္။
ခုေခတ္ကေလးေတြ ကံေကာင္းၾကပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔လိုဆရာဝန္မ်ိဳးနဲ႔ ေတြ႔စရာမလိုၾကေတာ့ပါ။ ကံတရားဆိုတာ ဆန္းၾကယ္တယ္။ ျမန္မာျပည္သားေတြ ကံေကာင္းၾကပါေစ။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၉-၈-၂ဝ၁၆
၂၉-၈-၂ဝ၁၇

Drug Expiration Dates ေဆးေတြ ရက္လြန္ေနရင္

၁။ ကေလးကိုတိုက္တဲ့ ပါရာစီတေမာလ္ အရည္ကဘယ္ေလာက္အထားခံလဲသိခ်င္လို႔ပါဆရာ တိုက္ၿပီးက်န္ေနတဲ့ဟာကို ဆက္တိုက္လို႔ရသလား ဆရာ ေက်းျပဳၿပီးေျဖေပးပါ ဆရာ႐ွင့္
၂။ မဂၤလာပါဆရာ ကေလးေသာက္ေဆး အရည္ေတြဟာ ဗူးကိုတခါေဖာက္ျပီးရင္ ဘယ္နွရက္ေလာက္ထားနိုင္ပါသလဲ။ က်မသူငယ္ခ်င္း ကေလးအေမေတြကေတာ့ တေယာက္က ၇ရက္ ၁ေယာက္က ၁၄ ရက္နဲ ့ ကေလးကိုတိုက္လို႔မကုန္ရင္ အကုန္လြင့္ပစ္ပါတယ္ရွင့္ က်မကေတာ့ တခ်ဳိ ့မကုန္တာေလးကို သိမ္းထားတတ္လို ့ သူတို႔ေျပာမွ သတိထားမိတာပါ ဆရာ။ ဆရာ့ရဲ့အၾကံေပးခ်က္ကို သိခ်င္ပါတယ္ရွင့္ ဒါမွသိမ္းသင့္တာသိမ္း လြင့္ပစ္သင့္တာ လြတ္ပစ္လို႔ရေအာင္ပါရွင့္
၂။ မဂၤလာပါဆရာ႐ွင့္။ က်မသားေလးက ၁ဝ လခြဲပါဆရာ။ သားေလးအတြက္ usa ထုတ္အားေဆးကို online ကမွာလိုက္တာ date က 1 ရက္ 2 လမွာက ကုန္ေနပါတယ္႐ွင္။ အဲဒါတခ်ိဳ႕ကတိုက္လို႔ရတယ္။သက္တမ္းကုန္ၿပီး ၆ လအသံုးျပဳလို႔ ရတယ္ေျပာၾကပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က သံုးလို႔မရဘူးေျပာပါတယ္ဆရာ။ poly-vi-sol အားေဆးပါဆရာ။ တိုက္လို႔ရမရေျဖေပးပါအံုးဆရာ။ ခုေဆးကသက္တမ္းကုန္ေနတာ ၃ ရက္ရိွပါၿပီ။
၃။ ဆရာ ဒီအားေဆးက Date လြန္ရင္ ဆုိးက်ိဳးေတြျဖစ္လားဆရာ။ ရြာကအေမအတြက္ ည 8.30 ေဆးသြားဝယ္တာ Date ကျပင္ထားတယ္။ အိမ္ေရာက္မွ ေသခ်ာၾကည့္မိတာ ကြ်န္ေတာ္ေဆးဆုိင္ျပန္သြားေတာ့ ဆုိင္ကပိတ္သြားလုိ႔ဆရာ။ လူႀကဳံက မနက္ျပန္မွာမုိ႔ပါဆရာ။
၄။ Medicine ေဆးေတြကို ဘယ္ေလာက္ရက္ေက်ာ္ရင္ Expire လို႔ သတ္မွတ္ပါသလဲ။ ရက္လြန္ေဆးရဲ႕ Side Effect ေတြကို ၿပည့္စံုေအာင္ ရွင္းၿပေပးပါ။
ေဆးတမ်ိဳးနဲ႔တမ်ိဳး မတူပါ။ ေဆးမႈန္႔ဆိုရင္ ေဖ်ာ္ျပီး ရက္ၾကာထားမလို႔ မသင့္ပါ။ ေဆးရက္လြန္ေန႔စြဲလည္း ၾကည့္ရမယ္။ အမ်ားသံုးေဆးေတြထဲက အကိုက္အခဲအဖ်ားပ်ာက္ေဆး အက္စပရင္ကို ရက္လြန္သြားတာ ေသာက္မိရင္ ေသႏိုင္တယ္လို႔အထိ သတိေပးတာ မမွားပါ။ အကုန္လဲ မမွန္ပါ။ အေမရိကမွာ ၁၉၇၉ ခုႏွစ္ကတည္းက ေဆးမွန္သမွ် သက္တမ္းကုန္မဲ့ ရက္စြဲ ပါကိုပါရမယ္လို႔ ဥပေဒနဲ႔ သတ္မွတ္ထားတယ္။ ဒီၾကားထဲမွာ ေဆးထုတ္လုပ္သူကေန ေဆးအာနိသင္ နဲ႔ စိတ္ခ်ရမႈအတြက္ အာမခံရမယ္။
၂ဝဝဝ ခုႏွစ္ မတ္လ ၂၉ ရက္ထုတ္ Wall Street Journal မွာ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ေလ့လာမႈတခုကို Laurie P. Cohen ကေန ထုတ္ေဖၚေရးသားခဲ့တယ္။ အေမရိကန္စစ္တပ္ဟာ ေဒၚလာ ၁ ဘီလ်န္ဘိုးရွိတဲ့ ရက္စြဲလြန္ ေဆးဝါးေတြ ရွိေနတာ ၂-၃ ႏွစ္တခါ ၾကံဳေနရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ FDA ကို စမ္းသပ္မႈတခုျပဳေစခဲ့တယ္။ ေဆးအမယ္ေပါင္း ၁ဝဝ ေက်ာ္ကို စမ္းသပ္တယ္။ OTC ေဆးဆိုင္ေကာင္တာမွာ အလြယ္ဝယ္လို႔ရတာေတြေရာ၊ ေဆးလက္မွတ္ပါမွ ဝယ္လို႔ရတာေတြ ေရာပါတယ္။ အေျဖကေတာ့ ၉ဝ% ေသာေဆးေတြဟာ ၁၅ ႏွစ္သက္တမ္းလြန္တာေတာင္ အာနိသင္ရွိေသးတာ ေတြ႔ရတယ္။
စမ္းသပ္မႈ ဒါရိုက္တာေဟာင္း Francis Flaherty ကေနေျပာတာက ရက္စြဲလြန္တယ္ဆိုတာ ၾကာရွည္သံုးမရဘူးလို႔ ဆိုလိုတာ မဟုတ္ဘူးတဲ့။ ရက္စြဲဆိုတာ သိပၸံသေဘာအရ ေျပာရတာသာျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာပါေသးတယ္။ ေဆးေကာင္တာမွာ ၁ဝ ႏွစ္အထိထားႏိုင္တဲ့ေဆးမ်ိဳးဟာ ေဆးထုတ္လုပ္သူေတြအတြက္ တြက္ေျခမကိုက္ဘူးမဟုတ္လား။
FDA က ေဆးရက္စြဲပညာရွင္ Joel Davis ကေျပာတက ခြ်င္းခ်က္ လက္တဆုပ္စာ ရွိပါတယ္။ Nitroglycerin ႏွလံုး ေသြးေၾကာက်ဥ္း အတြက္ေဆး၊ Insulin ဆီးခ်ိဳထိုးေဆး နဲ႔ Liquid Antibiotics ပဋိဇီဝေဆးရည္တခ်ိဳ႕ေတြ ျဖစ္တယ္။
Bayer AG ေဆးကုမၸဏီက Aspirin ေဆးကို သက္တမ္း ၂-၃ ႏွစ္ဘဲ သတ္မွတ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ကုမၸဏီဒုဥကၠ႒ Chris Allen က ဒီလိုသတ္မွတ္ခ်က္ဟာ ရိုးစြဲအစဥ္အလာအရ ျဖစ္ပါတယ္။ ၄ ႏွစ္သက္တမ္းရွိတဲ့ Aspirin ကို စမ္းသပ္ၾကည့္တာ ၁ဝဝ% ထိေရာက္တာေတြ႔ပါတယ္။ ဒါျဖင့္ရင္ ဘာလို႔ ၄ ႏွစ္ မသတ္မွတ္ပါသလဲ။ ေဆးေတြကို ထုပ္ပိုးမႈ အသစ္ေတြ လုပ္ပါတယ္။ အစဥ္တိုးတက္ေကာင္းမြန္ေနေစေရးအစီအစဥ္အရ လုပ္တာပါ။ လုပ္တိုင္းလဲ စမ္းသပ္မႈလုပ္ရတယ္။ ခက္တာက ၄ ႏွစ္တခါထက္ ပိုမလုပ္ႏိုင္ပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ Aspirin ကို ၄ ႏွစ္ထက္ ပိုေကာင္းေနတယ္လို႔ ေရးမျဖစ္ေတာ့ပါ။
ေဆးအေတာ္မ်ားမ်ားက အဲလိုျဖစ္ပါတယ္။ Tetracycline တက္ထြာဆိုက္ကလင္းေဆးကို ခြ်င္းခ်က္ မထားလို႔မရပါ။ ရက္ေက်ာ္လို႔ လံုးဝမရပါ။ ဒါေတာင္ အျငင္းပြါးေနတာ ရွိပါေသးတယ္။ ရက္ၾကာေလေလ ထိေရာက္မႈ နည္းေလးေလး ျဖစ္တာ သဘာဝပါ။ ဒါေတာင္ သူ႔အစြမ္းက သတ္မွတ္ရက္ေနာက္ ဆယ္စုႏွစ္ေတြ ၾကာတာေတာင္ ရွိေနပါေသးတယ္။
ေဆးရက္လြန္ေန႔စြဲေတြ တပ္တာဟာ ေဆးေရာင္းသူေတြကေန ေဆးေတြ ထပ္ဝယ္ေနၾကေစေအာင္ တမင္တကာ လုပ္ၾကတဲ့ Marketing ploy ေစ်းကြက္ဆင္လံုးလား။ ခင္ဗ်ားေဆးဘီရိုကို ေဆးျဖည့္ေတာ့ သူတို႔ ပိုက္ဆံအိပ္ကိုပါ ျဖည့္ေပးရာက်တယ္ မဟုတ္ပါလား။
ေဆးဆိုတာ တကယ္ရက္လြန္သလား
၂ဝဝ၂ ခုႏွစ္၊ စက္တဘၤာလထုတ္ ေဆးဝါးစိတ္ပညာစာေစာင္မွာ ေရးထားတာတခု ရွိပါတယ္။ ေဆးကုမၸဏီေတြက ကြ်န္ေတာ္တို႔အေပၚ ရိုးသားပါရဲ႕လားလို႔ ေမးထားတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္ ေယာကၡမ အလိုအရ ဒီရက္ေက်ာ္ရင္ ဒီေဆးကို မသံုးပါနဲ႔ဆိုတာ အလကားပါဘဲ တဲ့။ ရက္လြန္တာ ၄ ႏွစ္ရွိေနတဲ့ Tylenol ပါရာစီတေမာကိုေသာက္ရင္း ေျပာလိုက္တာပါ။ ေဆးေသာက္ျပီး ကိုက္တာ ခဲတာေတြ သက္သာသြားတယ္လို႔ဆိုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္က ဒါဟာ ခင္ဗ်ားမွာ Placebo effect စိတ္ကေနေကာင္းတယ္ထင္တာေနမွာပါ။
ေဆးသုေတသနေတြ လုပ္တိုင္း စမ္းသပ္တဲ့ေဆးကို လူအုပ္စုတခုကိုေပး၊ က်န္တအုပ္စုကို တျခား ေဆးေပးတယ္။ တျခားေဆးဆိုတာ စိတ္ကိုလွည့္စားေစမဲ့သေဘာ ရွိတယ္။ ဒီလိုသတၠိကို Placebo လို႔ ေခၚတယ္။ လူနာက စိတ္သက္သာရာ ရတတ္တယ္။ ေဆးထိုးေပးမွ သက္သာမယ္လို႔ ေဆးခန္း မလာခင္ကတည္းက စြဲမွတ္လာသူကို ေဆး တခုခုထိုးေပးရသလိုဘဲ။
စာေရးတဲ့သူက စိတ္မေက်နပ္တာနဲ႔ ေဆးဝါးေဗဒဆိုင္ရာေတြကို ဆက္ျပီး သုေတသန လုပ္ပါသတဲ့။ ဥပေဒျပဌာန္းျပီး ေဆးရဲ႕ သက္တမ္းကုန္ ရက္စြဲ ရိုက္ျပီးမွ ေရာင္းရမယ္ဆိုတဲ့ သေဘာဟာ ေဆးထုတ္လုပ္သူေတြကေန အဲဒီရက္အထိ ေဆးရဲ႕ အာနိသင္အျပည့္အဝနဲ႔ စိတ္ခ်ရမႈကို အာမခံခ်က္ေပးရတဲ့ ရက္အပိုင္းအျခားသာျဖစ္တယ္။ ဆိုလိုတာက ေဆးကို အဲဒီကာလအထိသာ ေကာင္းေနတယ္လို႔ ေျပာေနတာ မဟုတ္တာ သိလာတယ္။
ဒုတိအခ်က္ကေတာ့ ေဆးဝါးပညာရွင္ေတြကလဲ ရက္ေက်ာ္ေနေပမဲ့ ေဆးဟာ စိတ္ခ်ရေသးတယ္လို႔ တသမတ္ထဲ ေျပာၾကတယ္။ ခြ်င္းခ်က္နဲနဲေတာ့ရွိေပမဲ့ အဲလိုေဆးသံုးစြဲလို႔ ဘာမွ ဒုကၡမျဖစ္ပါ။ မေသႏိုင္ပါ။ ဥပမာ ရက္စြဲလြန္ေနတဲ့ Tetracycline တက္ထြာဆိုက္ကလင္းေၾကာင့္ ေက်ာက္ကပ္မွာ Renal tubular damage ရေစႏိုင္တယ္ ဆိုတာ ၁၉၆၃ တံုးက JAMA မွာ G. W. Frimpter နဲ႔အဖြဲ႕က ေရးထားတယ္။ ျငင္းဆိုခ်က္ေတြေတာ့ ရွိပါတယ္။
တတိယအခ်က္ ရက္စြဲေက်ာ္တာနဲ႔ ေဆးေတြဟာ အာနိသင္နည္းနည္းလာႏိုင္တယ္။ ၅% ကေန ၅ဝ% လို႔ခန္႔မွန္းတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေဆး အေတာ္မ်ားမ်ားဟာ သက္တမ္း ၁ဝ ႏွစ္ေက်ာ္ေနတာေတာင္ မူလေဆးစြမ္း ရွိေနပါေသးတယ္။ ဒီေတာ့ ဒီလို စဥ္းစားသင့္တယ္။ အေရးၾကီးတဲ့၊ အသက္ကယ္မဲ့ေဆးမ်ိဳးဆိုရင္ ေဆးသစ္ဝယ္ပါ။ ေရာဂါလကၡဏာ သက္သာရံု လုပ္ေပးတဲ့ေဆးမ်ိဳးဆိုရင္ ဥပမာ ေခါင္းကိုက္ေပ်ာက္ေဆး၊ ႏွာေစးေပ်ာက္ေဆး၊ ရာသီလာေတာ့ နာတာသက္သာေဆးမ်ိဳးဆိုရင္ ပိုက္ဆံအပိုအကုန္ခံမေနပါနဲ႔။
သူမ်ားေတြ ေရးတာထဲမွာ ကာကြယ္ေဆးေတြ၊ Insulin ကလြဲရင္ ထိုးေဆးေတြ မပါတာ သတိထားမိပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳအတြက္ ထိုးေဆး အင္စူလင္ကလဲ အမ်ားသိ၊ အမ်ားသံုးလိုျဖစ္ေနလို႔ ပါတာျဖစ္ပါတယ္။ အထက္မွာ ကိုးကား ေရးသား တာေတြဟာ အိမ္သံုးေဆးေတြကိုသာ ဆိုလိုတယ္လို႔ေတာ့ သတိထားေစခ်င္ပါတယ္။ ထိုးေဆးေတြထဲမွာ ေသြးျပန္ေၾကာထဲထိုးရတဲ့ IV Injections ေတြ မပါပါ။ ေမ့ေဆးေတြ၊ ထံုေဆးေတြ မပါပါ။
ေဆးရည္ေတြဟာ ရက္ၾကာၾကာမခံပါ။ ကေလးေတြအတြက္ ေဆးမံႈ႔ပုလင္းေတြ ရွိတယ္။ ေဆးတိုက္ခါနီးမွာ ေရနဲ႔ေဖ်ာ္ျပီး တိုက္ရတယ္။ ေဖ်ာ္ထားျပီးသားေဆးကို ၾကာၾကာထာလို႔ မရေတာ့ပါ။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ပဋိဇီဝေဆးေတြျဖစ္တယ္။ Amoxacillin, Ampicillin, Septrin စတာေတြ ျဖစ္တယ္။
ေဆးေတြကို အထားအသိုကလဲ အလြန္အေရးၾကီးတယ္။ ရက္စြဲမကုန္ေသးတာေတာင္ အထားမတတ္ရင္ အစြမ္းမရွိေတာ့ဘူး ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အထားအသိုဆိုတာ အပူခ်ိန္၊ အလင္းေရာင္၊ စိုထိုင္းဆ စတာေတြ ပါတယ္။ ေဆးညႊန္းမွာ ပါတာကို ေသျခာဖတ္ျပီး လိုက္နာရတယ္။ ေဆးပုလင္းကို အေရာင္ရင္ရင့္၊ အညိဳေရာင္၊ အျပာေရာင္မွာ ထည့္ေရာင္းတာဆိုရင္ သတိထားေပေတာ့ အလင္းေရာင္ကို မခံႏိုင္လို႔ ျဖစ္တယ္။
ကေလးကာကြယ္ေဆးေတြကို အေအးခံစနစ္ သံၾကိဳးကြင္းဆက္လို လံုးဝ အျပတ္အေတာက္မရွိ ဆက္တိုက္ ထားရ၊ သယ္ရ၊ ေရာင္းရမယ္။ ေဆးထုတ္တဲ့ ကုမၸဏီရဲ႕ဓါတ္ခြဲခန္းကေန ကေလးရဲ႕ တင္ပါး-လက္ေမာင္း-ေပါင္က ၾကြက္သားထဲ ဝင္သြားတဲ့အထိ တေနရာကေလးမွ အျပတ္အေတာက္မရွိ ေအးေနေစရတယ္။
• ရက္စြဲလြန္ေဆးကို သံုးပါလို႔ေတာ့ မတိုက္တြန္းပါ။
• အေျခခံစည္းမ်ဥ္းက အသက္ကယ္ေဆး မဟုတ္တာကို ရက္လြန္ေပမဲ့ ႏွေျမာတာ ရပါတယ္။
• ရက္စြဲလြန္ဆိုတာ ေဆးေရာင္းသူေတြအတြက္ မေရာင္းနဲ႔ေတာ့လို႔ ေျပာခ်င္တာ ျဖစ္ပါတယ္။
• Expiration date ဆိုတာ ဖတ္လို႔ရတယ္။ ဖတ္လို႔မရတာေတြလဲ သတိထားပါေလ။
Drug Expiration Dates ေဆးေတြ ရက္လြန္ေနရင္ https://doctortintswe.blogspot.com/…/drug-expiration-dates.…
Dr. တင့္ေဆြ

Cortisone ေကာ္တီဇုန္းေဆး သတိနဲ႔ေပး

၁။ ဆရာ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ အေနာက္တိုင္းေဆးဝါးမ်ားကို အလြယ္တကူဝယ္၍ရေနသျဖင့္ Dexamethasone ႏွင့္ Prednisolone ကဲ့သို႔ေသာေဆးမ်ားကို တြင္တြင္ႀကီးသံုးစြဲေနႀကပါသည္။ ထိုေဆးမ်ားေႀကာင့္ ဒုကၡေရာက္သူေပါင္း မနည္းလွပါ။ ထို႔ေႀကာင့္ ထိုေဆးမ်ား၏ဆိုးက်ိဳးကိုဗဟုသုတအျဖစ္ေရးေပးေစျခင္ပါသည္ဆရာ။
၂။ ဆရာရွင့္ က်မအသက္က ၂၉ နစ္ပါ။ သူနာျပဳဆရာမတေယာက္ပါ။ dexamethazone tablet ကိုလူေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ထမင္းစားေရေသာက္ လြယ္လြယ္ကူကူသံုးေနၾကပါသည္။ dexamethazone နင့္ပတ္သတ္၍ ျပည့္ျပည့္စံုစံုသိခ်င္၍ ေျဖၾကားေပးပါရွင့္။ ေလးစားစြာျဖင့္။
၃။ Steroid ေဆးရဲ႕ဆိုးက်ိဳးေတြကို ႐ွင္းျပေပးပါဆရာ။ limit dose နဲ႔ long time usage ေလး သိလိုပါတတယ္ဆရာ။ ေက်းဇူးျပဳ၍ ႐ိုေသစြာျဖင့္။
၄။ Steroid ေဆးကို ပန္းနာရင္က်ပ္ျဖစ္လို႔ ဆရာဝန္က ထိုးေပးေနပါတယ္။ ေဆးရဲ႕ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳး သိပါရေစဆရာရွင့္။
၅။ Hydrocortisone tablets ဘာအတြက္၊ ဘာေရာဂါအတြက္ေပးတာလည္းဆရာ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္၂ဝ ေက်ာ္ေလာက္က dexamethasone ေသာက္ဘူးထားတယ္။ အႏွစ္ ၂ဝ ေလာက္ေသာက္ထားမိတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္လေက်ာ္ေလာက္ ကလည္း prednisone ေပးေသာက္ခိုင္းတယ္။ က်မကို တႀကိမ္တခါေလာက ဖုန္းဆက္ခြင့္ျပဳပါ။ အဆက္အသြယ္ျပဳလို႔ ရမဲ့နံပါတ္ကေလး။
လူေတြမွာ ပိုးဝင္တာ။ ထိခိုက္မိတာ၊ ခြဲစိတ္တာ တခုခုျဖစ္ရင္ ေရာင္ရမ္းျဖစ္စဥ္ ဆက္ျဖစ္လာတယ္။ အဲလိုျဖစ္လာခ်ိန္မွာ ကိုယ္ကေန ဓါတ္ေတြထြက္လာမယ္။ အဲဒီဓါတ္ေတြ ထြက္မလာေစေအာင္ ေပးတဲ့ေဆးကို စတီရြိဳက္နဲ႔ ေကာ္တီဇုန္းလည္း ေခၚတယ္။
Hydrocortisone ဟိုက္ဒရိုေကာ္တီဇံုးဆိုတာ စတီရြိဳက္ေဆးျဖစ္တယ္။ သိပ္အစြမ္းထက္ျပီး သိပ္သတိထား သံုးရတာမ်ိဳး။ ခက္တာက ေဆးလက္မွတ္မပါဘဲ ဝယ္လို႔ရတယ္။ အေရျပားမွာ ယားယံတာ၊ ႏွင္းကူနာ၊ အေကာင္ ကိုက္တာ၊ တခုခုနဲ႔ မတည့္တာ၊ စအိုယားတာ၊ ေခါင္းယားတာ၊ စတာေတြအတြက္ Hydrocortisone 0.5% or 1% ေဆးေတြ ဝယ္လို႔ လြယ္တယ္။ တေန႔ ၁-၄ ၾကိမ္သံုးရတယ္။ လိမ္းေဆးညွစ္ဘူး၊ ခရင္မ္၊ လိမ္းေဆးရည္၊ အရည္၊ ဂ်ဲလ္၊ စပေရး၊ အျမွဳပ္၊ စအိုထဲထည့္ေဆး၊ ပါးစပ္ထဲထည့္ေဆး၊ ပံုစံအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔လာတယ္။ ေဆးနာမယ္ေတြကလဲ အမ်ိဳးမ်ိဳး။ ဒီေဆးကို ဆရာဝန္ မညႊန္ဘဲ မသံုးသင့္ဘူး။ ေဆးကို မ်ားရာေန တျဖည္းျဖည္ခ်င္းေလွ်ာ့ရတယ္။ တံုးတိမရပ္ရပါ။
သံုးႏိုင္တဲ့ေရာဂါစာရင္းက အရွည္ၾကီးရွိတယ္။
1. Endocrine Disorders (အင္ဒိုခရိုင္း) ေခၚ ေဟာ္မုန္းေရာဂါမ်ား
2. Rheumatic Disorders (ရုမက္တစ္) ေရာဂါမ်ား
3. Collagen Diseases (ကုိလာဂ်င္) ေရာဂါမ်ား
4. Dermatologic Diseases အေရျပားေရာဂါမ်ား
5. Allergic States (အလာဂ်ီ) ေရာဂါမ်ား
6. Ophthalmic Diseases မ်က္စိေရာဂါမ်ား
7. Respiratory Diseases အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္းေရာဂါမ်ား
8. Hematologic Disorders ေသြးေရာဂါမ်ား
9. Neoplastic Diseases ကင္ဆာေရာဂါမ်ား
10. Edematous States ကိုယ္ေရာင္ေရာဂါမ်ား
11. Gastrointestinal Diseases အစလမ္းေရာဂါမ်ား
12. Miscellaneous အျခားေရာဂါမ်ား
သတိထားေပးရမယ့္ေရာဂါေတြလည္းရွိတယ္။
1. Cirrhosis အသည္းေျခာက္၊
2. Kidney disease ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါ၊
3. Thyroid disorder လည္ပင္းၾကီးေရာဂါ၊
4. Diabetes ဆီးခ်ိဳ၊
5. Malaria ငွက္ဖ်ားျဖစ္ဘူးသူ၊
6. Tuberculosis တီဘီ၊
7. Osteoporosis အရိုးပါးေရာဂါ၊
8. Myasthenia gravis ၾကြက္သားအားနည္ေရာဂါ၊
9. Glaucoma or Cataracts မ်က္စိေရတိမ္ + အတြင္းတိမ္၊
10. Herpes infection of the eyes မ်က္စိ ေရယံု၊
11. Stomach ulcers, ulcerative colitis, or diverticulitis အာလမ္းေရာဂါေတြ၊
12. Depression or mental illness စိတ္က်ေရာဂါ၊
13. Congestive heart failure ႏွလံုးအလုပ္မလုပ္ျခင္း၊
14. High blood pressure ေသြးတိုးေရာဂါရွိေနသူေတြကို အထူးသတိထားေပးရမယ္။
ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြ တေလွၾကီးရွိတယ္။ အေရျပား ေျခာက္ကြဲတယ္၊ ပါးတယ္။ ဝက္ျခံထြက္၊ ယားယံ၊ ပူေလာင္၊ အေရာင္ေျပာင္း၊ အေမႊးေပါက္တာပိုမ်ား၊ ေသြးျခည္ဥမယ္။ အစာမေက်၊ ဗိုက္ေအာင့္၊ ေခါင္းမူး၊ ပ်ိဳ႕-အန္၊ အိပ္ေရးပ်က္၊ စိတ္က်၊ ရာသီထိန္ႏိုင္တယ္။ အသက္ရွဴခက္၊ ရင္က်ပ္၊ အနာက်က္ေႏွး၊ ေခြ်းထြက္မ်ား၊ ေခါင္းကိုက္၊ မ်က္ႏွာ၊ လက္ေမာင္း၊ ေျခေထာက္၊ လည္ပင္း၊ ရင္သားေဖါင္းျပည့္၊ ဒါေၾကာင့္ ဝလာ၊ ေရာင္လာ၊ ေဖါလာေစမယ္။ အေလးခ်ိန္တိုးမယ္။
ဒီေဆးကို မတည့္သူေတြနဲ႔ ဖန္းဂတ္စ္ မိႈ ေရာဂါရေနခ်ိန္မွာ ဒီေဆးမ်ိဳး မသံုးရပါ။ ကာကြယ္ေဆးအမ်ိဳးအစားထဲက ေရာဂါပိုးအရွင္ကိုသံုးတာမ်ိဳး ထိုးခ်ိန္မွာလဲ ဒီေဆးမ်ိဳးမေပးရပါ။ ကာကြယ္ေဆး အာနိသင္နည္းေစမယ္။ Measles, Mumps, Rubella (MMR), Bacillus Calmette-Guérin (BCG), Oral Polio, Rotavirus, Smallpox, Typhoid, Yellow fever, Varicella (Chickenpox), H1N1 influenza နဲ႔ Nasal flu vaccine ကာကြယ္ေဆးေတြ ျဖစ္တယ္။ ခုခံအားစနစ္ကို ယာယီအားနည္းေစတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ကူးစက္ေရာဂါေတြ ဝင္လြယ္ေစမယ္။ ရွိေနတဲ့ကူးစက္ေရာဂါကို ပိုဆိုးေစႏိုင္ေသးတယ္။
ေကာ္တီဇုန္းေဆး ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနတံုးေပးရရင္ အထဲကကေလးကို ထိခိုက္မလားဆိုတာ မေသခ်ာပါ။ မိခင္ႏို႔ထဲ ပါေနႏိုင္တယ္။ ကေလးဖြံ႔ထြားမႈကို သက္ေရာက္ႏိုင္တယ္။ Pregnancy and Prednisolone ကိုယ္ဝန္ႏွင့္ ပရက္နဆိုလံုးကို ဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။
ေကာ္တီဇုန္းေဆးေတြက ဓါတ္ျပဳႏိုင္လို႔ ေဆးတြဲေပးရာမွာ သတိထားရမယ္။ အက္စပရင္၊ ဆီးသြားေစတဲ့ေဆး၊ Warfarin ေသြးက်ဲေဆး၊ Cyclosporine (Gengraf, Neoral, Sandimmune) ခုခံအားအတြက္ေဆး၊ ဆီးခ်ိဳေဆးမ်ား၊ Ketoconazole (Nizoral) ဖန္းဂတ္စ္အတြက္ေဆး၊ Rifampin (Rifadin, Rifater, Rifamate, Rimactane) တီဘီေဆးမ်ား၊ Phenytoin (Dilantin) or Phenobarbital (Luminal, Solfoton) အတက္သက္သာေဆးမ်ား။
ေဆးအေလးခ်ိန္နဲ႔ တရက္မွာ ဘယ္ေလာက္ေသာက္ျပီး၊ ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာ ေသာက္ရမယ္ဆိုတာ ဒီေဆးအတြက္ အလြန္အေရးၾကီးတယ္။ ဒီေဆးေပးေနသူတိုင္း ေဆးကို ခ်က္ခ်င္းရပ္မျပစ္ရပါ။ ဆရာဝန္ေတြ အေတာ္စိတ္ညစ္ရတယ္။ နားမေထာင္တဲ့ လူနာေတြ မၾကာမၾကာေတြ႔ရတယ္။ အရက္နဲ႔လဲ တြဲမေသာက္သင့္ပါ။
Dexamethasone ဒက္ဆာမီသဇုန္းဟာ Glucocorticoids ေဆးအုပ္စုဝင္တခုျဖစ္တယ္။ Steroid hormone ဆိုတာက ေကာ္တီဇုန္းျဖစ္တယ္။ လူကိုယ္ထဲမွာရွိတယ္။ ဓါတ္ခြဲခန္းမွာထုတ္တဲ့ Synthetic steroid hormones ေတြကေတာ့
• Glucocorticoids: Alclometasone, Prednisone, Dexamethasone, Triamcinolone
• Mineralocorticoid: Fludrocortisone
• Vitamin D: Dihydrotachysterol
• Androgens: Apoptone, Oxandrolone, Oxabolone, Testosterone, Nandrolone (Anabolic steroids)
• Oestrogens: Diethylstilbestrol (DES)
• Progestins: Danazol, Norethindrone, Medroxyprogesterone acetate, 17-Hydroxyprogesterone caproate
ေဆးက ခ်က္ခ်င္းဆိုသလို ထိေရာက္တယ္။ ေဘးထြက္သက္ေရာက္မႈေတြရွိေပမဲ့ သံုးသင့္သူကို ေပးရတယ္။ စားေဆး၊ ထိုးေဆး၊ မ်က္စဥ္း၊ ႏွာေခါင္ထဲထည့္ေဆး၊ အဆစ္ထဲထိုးေဆး စတာေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ အလာဂ်ီ ေခၚ တခုတခုနဲ႔ မတည့္တာ၊ ေရွာ့ျဖစ္တာေတြမွာ အေရးေပၚနဲ႔ အသက္ကယ္ေဆးလိုသံုးရတယ္။ နာတာရွည္ျဖစ္တာေတြမွာ ေပးရတယ္။
မိႈေရာဂါရွိေနစဥ္မွာ ဒီေဆးမသံုးရပါ။ ေက်ာက္ကပ္၊ အူ၊ ႏွလံုးေရာဂါရွိေနသူ၊ ဆီးခ်ိဳ၊ လည္ပင္းၾကီး၊ ေသြးတိုး၊ ေရယံု၊ တီဘီေရာဂါရွိေနသူေတြ ဒီေဆးသံုဘို႔ အထူးသတိထားရမယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္နဲ႔ ကေလးႏို႔တိုက္ခ်ိန္လဲ သတိျပဳပါ။ ဒီေဆးက အရက္နဲ႔မသင့္ပါ။ ေဆးေပးထားသူေတြကို ဆားေလွ်ာ့စားဘို႔၊ ပရိုတင္း နဲ႔ ပိုတက္စီယမ္ မ်ားမ်ားစားဘို႔ ဆရာဝန္က ညႊန္ၾကားမယ္။
Steroid injections (စတီရြိဳက္) ထိုးေဆး http://doctortintswe.blogspot.com/…/10/steroid-injections.h…
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၇-၈-၂ဝ၁၇

Like

Comment

Share

Thick Blood ေသြးပ်စ္ျခင္း

ဆရာခင္ဗ်ား ကြ်န္ေတာ္က အသက္ (၂၉) ႏွစ္ လူပ်ိဳပါ။ အခု ကြ်န္္ေတာ္ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈနည္းနည္းေလးမ်ားသည္ႏွင့္ ရုတ္တရတ္ ေမာျပီး ႏွလုံံးခုန္ျမန္ပါသည္။ ဘယ္ဘက္ရင္အုံေအာက္ဘက္မွလည္း ပူေအာင့္ပါသည္။ ျဖစ္တာက တႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္ေပမယ့္ အခုတေလာတြင္မွ ပိုဆိုးလာပါသည္။ ယခင္ ေဆးခန္းျပဖူးစဥ္ ဆရာဝန္မွ ေသြးပ်စ္သည္ဟု ဆိုကာ ေသြးႏွစ္ႀကိမ္ ေဖါက္ဖူးပါသည္။ ကြ်န္ေတာ္ခံစားရေသာ ေဝဒနာသည္ ႏွလုံးေရာဂါလား သိခ်င္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။ ေဆးကုသမႈခံယူရင္ေရာ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ပါသလား ခင္ဗ်ာ။ ေဆာင္ရန္၊ ေရွာင္ရန္တို႔အားလည္း သိလိုပါသည္ခင္ဗ်ာ။

ေသြးပ်စ္ေရာဂါကို Hypercoagulability လို႔လည္းေခၚတယ္။ Antiphospholipids လို႔လည္းေခၚတယ္။ Hughes Syndrome လို႔လည္းေခၚတယ္။ ေသြးပ်စ္ေနရင္ ေသြးခဲစနစ္ကိုထိခိုက္ေစတယ္။ ေအာက္စီဂ်င္ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ကိုလည္း ထိခိုက္ေစတယ္။ အာဟာရဓါတ္ေတြနဲ႔ ေဟာ္မုန္းေတြသယ္ပို႔တာကိုလည္း ထိခိုက္ေစတယ္။ အဲတာေၾကာင့္ ေရရွည္မွာ အာဟာရနဲ႔ ေဟာ္မုန္းမညီမွ်မႈေတြျဖစ္လာေစႏိုင္တယ္။ ေဆာရီး။ Thrombin ဆိုတာေသြးခံစနစ္မွာအဓါကက်တယ္။
ဘာေတြခံစားရမလဲ
ေသြးထုတ္ယူၾကည့္ရင္ အျမင္အရပ်စ္ေနမယ္။ ထိခိုက္ဒဏ္ရာရလို႔ ေသြးထြက္တာ ေႏွးေနမယ္။ အာဟာရနဲ႔ ေဟာ္မုန္း နည္းေနတာတာျဖစ္မယ္။ အမ်ိဳးသမီးဆိုရင္ ကိုယ္ဝန္အလိုလိုပ်က္တာေတြျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Chronic Fatigue Syndrome နာတာရွည္အားနည္းျခင္း၊ မိႈပိုးဝင္ျခင္းနဲ႔ Irritable Bowel Syndrome ေခၚ ဝမ္းမျငိမ္တာေတြျဖစ္တတ္တယ္။
ကူးစက္ေရာဂါပိုးေတြဝင္ခံရရင္ ခုခံတိုက္ဖ်က္မႈ အားနည္းမယ္။ ႏွလံုးကဝန္ပိုလုပ္ေပးေနရမယ္။ ႏွလံုးအတက္ရတာနဲ႔ ဆထုပ္ေခၚ ေလျဖတ္တာဟာ ကိုလက္စေထာ ေခၚ မသင့္တဲ့အဆီဓါတ္ေၾကာင့္ထက္ ေသြးပ်စ္လို႔ျဖစ္တာကပိုတယ္။
ဘာလို႔ျဖစ္သလဲ
အသားျဖဴလူမ်ိဳးေတြမွာ အသားမည္းေတြထက္ပိုျဖစ္တယ္။ မ်ိဳဗီဇခ်ဳ႕ယြင္းခ်က္ရွိတယ္။ ေရာဂါပိုးေတြကေန ျဖစ္ေစသလား စဥ္းစားရတယ္။ Soluble fibrin monomer (SFM) ေခၚ ေသြးခဲေစတဲ့ဓါတ္ဆိုတာ ေသြးေၾကာေခးေတြမွာရွိတယ္။ အေလးစားသတၲဳ အဆိပ္သင့္ရင္ အဲတာနည္းေနမယ္။ စိတ္ဖိအားမ်ားတာေၾကာင့္လည္းျဖစ္သလား စဥ္းစားရတယ္။
ကိုယ္တိုင္ျပဳျပင္ေနထိုင္နည္း
ဗီတာမင္ေတြနဲ႔ ဓါတ္ဆားအားေဆးေသာက္သင့္တယ္။ မက္ဂနီဆီယမ္အားေဆးေသာက္သင့္တယ္။ ဗီတာမင္စီနဲ႔ ဘီ-၁၂ လည္းေပးတယ္။ အိုမီဂါသရီးလည္းေပးတယ္။ Flaxseed ေခၚႏွမ္းတမ်ိဳးသင့္တယ္။ Saturated fats ေခၚ ျပည့္ဝဆီ သင့္တယ္။ စားအုန္းဆီမွာပါတယ္။ ဆန္လံုးညိဳသင့္တယ္။ ပန္းသီးသင့္တယ္။ မသင့္တဲ့ အစားအေသာက္ေတြရွိတယ္။ သၾကား၊ ဒိန္ခဲ။ ေကဖင္း မ်ားျခင္း။ ကာဗြန္ထည့္အရည္မ်ား။ တည္ခ်ဥ္မ်ား။ ဟင္းခ်ိဳမႈန္႔။ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈလုပ္တာ ေကာင္းတယ္။ ေရ-အရည္မ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ Salicylates ေဆးမသင့္ပါ။
ေသြးက်ဲေဆးေတြေပးတယ္။ Heparin ဟက္ပရင္၊ Warfarin ဝါဖရင္နဲ႔ Aspirin အက္စပရင္။
1. Hemoglobin E ဟီမိုဂလိုဗင္ (အီး) http://doctortintswe.blogspot.com/2017/05/hemoglobin-e.html
2. High hemoglobin ေသြးအားမ်ားေရာဂါ http://doctortintswe.blogspot.com/2014/12/hgb.html
3. High platelets ေသြးမံႈမ်ားေနျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2016/…/high-platelets.html
4. Polycythemia ေသြးနီဥမ်ားျခင္း http://doctortintswe.blogspot.com/2016/03/polycythemia.html
5. Purple mangosteen မင္းဂြတ္သီးေဆး http://doctortintswe.blogspot.com/…/…/purple-mangosteen.html
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂၅-၈-၂ဝ၁၇

Rhinitis ႏွာေခါင္းေရာဂါ

သမီး ၃၂ ပါ။ နွာေခါင္းထိပ္မွာ ယားလာၿပီီး နွာေခ် နာပိတ္တာ ၁၀ ရက္ေလာက္ရိွပါၿပီ။ ဒီကိုဂ်င္ေသာက္တာလဲ မသက္သာပါဘူးဆရာ။ ျဖစ္ရတဲ့အေၾကာင္း သက္သာေအာင္ ဘယ္လိုေနရမလဲဆရာ။ သမီး အမလဲ အဲလိုျဖစ္တာ ၾကာေနၿပီဆရာ။ နွာေခ်တာနဲ႔ ေရာဂါကူးတတ္လား ေျဖၾကားေပးပါဆရာ။ ညီမ နွစ္ေယာက္လုံး အိမ္ေထာင္မရိွပါဘူး ဆရာ။ ေက်းဇူးပါ ဆရာ။ ထိပ္ကပ္နာျဖစ္ေတာ့တာလား ဆရာ။
Rhinitis ဆိုတာ ႏွာေခါင္းေရာဂါတခုပါ။ ႏွာေခါင္းထဲက အရာေတြေရာင္တာ။ ႏွာရည္ယိုတာကေနစသိရတယ္။ ဗက္တီးရီးယား၊ ဗိုင္းရပ္စ္ နဲ႔ မသင့္တာတခုခုေၾကာင့္ ရက္တို ဒါမွမဟုတ္ နာတာရွည္ျဖစ္တယ္။ ႏွာေခါင္းထဲက ႏွာရည္-ႏွပ္ေတြ ပိုထြက္လာတယ္။ ႏွာေခါင္းေနရာတခုတည္းမဟုတ္ဘဲ လည္ေခ်ာင္း၊ မ်က္စိေတြမွာပါ သက္ေရာက္ေစတယ္။ အအိပ္ပ်က္တာ၊ နားျဖစ္တာေတြ ဆက္ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။
(၁) ဗက္တီးရီးယား-ဗိုင္းရပ္စ္ ဝင္လို ရက္တိုနဲ႔ ရက္ရွည္ေရာင္တာ၊
(၂) Vasomotor rhinitis အလာဂ်ီ-မဟုတ္တာ၊ ေဆး၊ ေဟာ္မုန္း၊ ေရာဂါျပီးစနစ္၊ အဖံုးလႊာေျခာက္ေသြ႔လို႔၊ အစား-အရက္မတည့္လို႔၊ ဒီေရာဂါေဆးသံုးတာ သိပ္ၾကာရာကေနျဖစ္တာ၊
(၃) Allergic rhinitis (အလာဂ်ီ) ေၾကာင့္ျဖစ္တာ၊ ပန္းဝတ္မံႈ၊ ဖုံ၊ မိႈ၊ ျမက္၊ တိရစၧာန္၊ ပိုးဟပ္၊ စတာေတြနဲ႔ မတည့္လို႔။
ေဆးကုရာမွာ ဘာလို႔ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ရွာရ-သိရ-ကုရမယ္။ ေဆးေတြ အမ်ားဆံုးက ေရာဂါလကၡဏာ သက္သာေစဘို႔ ျဖစ္တယ္။
Rhinitis ႏွာေခါင္းေရာဂါ အတြက္ ေပးေလ့ရွိတဲ့ ေဆးေတြကေတာ့ -
• ပဌမ-မ်ိဳးဆက္ Antihistamine (အင္တီ-ဟစ္တမင္း) ျဖစ္တဲ့ Brompheniramine (dimetane) 4mg ေဆးကို ၄-၆ နာရီတခါ။ Clemestine (travegyl) 0.5mg q ေဆးကို ၁၂ နာရီတခါ။ Diphenhydramine (benadryl) 25-50mg ေဆးကို ၄-၅ နာရီတခါ။
• ဒုတိယမ်ိဳးဆက္ (အင္တီ-ဟစ္တမင္း) ျဖစ္တဲ့ cetirizine(zyrtec) 10 mg တေန႔ ၁ ခါ။ Loratadine (Clarityne) 10 mg တေန႔ ၁ ခါ။ Fexofenaline (Telfast) 60mg တေန႔ ၂ ခါ (သို႔) 120 mg တေန႔ ၁ ခါ။
• ပါးစပ္ကေသာက္ရတဲ့ (အင္တီ-ဟစ္တမင္း) နဲ႔ ႏွာရည္ယို သက္သာေဆး တြဲထားတဲ့ေဆးေတြ ျဖစ္တဲ့ Pseudoephedrine (Maxiphed) 30-60 mg ၄-၆ နာရီ ၁ ခါ။ Tripolidine/Pseudoephedine (Actifed) တေန႔ ၃ ခါ။ oratadine/Pseudoephedine (Clarinase) တေန႔ ၁-၂ ခါ။
• ႏွာေခါင္းထဲထည့္ ႏွာရည္ယိုသက္သာေဆးေတြ ျဖစ္တဲ့ Oxymetazoline (Afrin, Sinarest) ၁-၂ စက္၊ ၄ နာရီတၾကိမ္။ Tymazoline (Pernazine) ၂-၃ ခါထည့္၊ ၄ နာရီတခါ။
• ႏွာေခါင္းထဲထည့္ရတဲ့ (အင္တီ-ဟစ္တမင္း) ေဆးေတြျဖစ္တဲ့ Azelastine (Azep) ၂ ခါပန္း၊ တေန႔ ၂ ခါ။ နဲ႔ Levocabastine (Livostin) ၂ ခါပန္း၊ တေန႔ ၂ ခါ။
• ႏွာေခါင္းထဲထည့္ရတဲ့ corticosteroids စတီရြိဳက္ေဆးေတြျဖစ္တဲ့ Beclomethasone aqueous (Beconase AQ) ၁-၂ ခါပန္း၊ ၂-၄ ၾကိမ္။ Busesonide aqueous (Rhinocorts) 2-4 sprays each nostril 1-2 times, Fluticasone aqueous (Flixonase) 1-2 spray each nostril od, Triamcinolone aqueous (Nasacort, Nasacort aq) 2 sprays each nostril od နဲ႔ Mometasome aqueous (Nasonex) 2 sprays each nostril od
• Mast cell stabilizers (မတ္စ္-ဆဲလ္) တည္ျငိမ္ေဆး Cromolyns sodium 1 spray each nostril 2-6 time/day
• Anticholinergic (အင္တီ-ကိုလင္နားဂ်စ္) ေဆး Ipratropium bromide (Atrovent) (0.03%) 2 sprays each nostril 2-3/day
• Mucocin® = Bromhexine HCl ေဆးကေတာ့ (အလာဂ်ီ) အတြက္ေဆးျဖစ္တယ္။
အိမ္မွာကိုယ္တိုင္ဆင္ျခင္နည္း
ကိုယ္နဲ႔မတည့္တာေတြကေန ေရွာင္ပါ။ ရာသီဥတုအလိုက္ ေရွာင္စရာေတြကို ေရွာင္ပါ။ မတည့္တာေတြ မ်ားႏိုင္တဲ့ လူစုေဝးရာကို ေရွာင္ပါ။ မတည့္တာေတြ ကင္းရွင္းတဲ့ပါတ္ဝန္းက်င္ကို ဖန္တီးပါ။ အိပ္ယာခင္း၊ ေခါးင္းအံုးစြပ္အသစ္သံုးပါ။ ေလွ်ာ္ဖြပ္ပါ။
Allergic Rhinitis အလာဂ်ီ ႏွာေခါင္း http://doctortintswe.blogspot.com/…/…/allergic-rhinitis.html
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ

Fatty Liver Disease အသည္းအဆီဖံုးျခင္း

အဂၤလိပ္စာလံုးေတြကို ေက်ာ္ဖတ္ႏိုင္ပါတယ္။ ေဆာရီး။
၁။ မဂၤလာပါဆရာ။ကၽြန္မ အသက္ ၂၇ ႏွစ္ပါဆရာ။ဆရာ ဘီပိုးအေၾကာင္းတင္ထားတာေတြ႕ရပါတယ္ဆရာ။ကၽြန္မမွာလဲ ဘီပိုးရွိေနတယ္ဆရာ။ သိတာေတာ့ၾကာပါၿပီဆရာ။ ငယ္ရြယ္တဲ့အရြယ္ကတည္းက သိတာပါဆရာ။ လြန္ခဲ့တဲ့ေျခာက္လ ေလာက္က ကၽြန္မ အစာအိမ္ျဖစ္ၿပီးဗိုက္နာ လို႔ဆရာဝန္ကိုသြားျပပါတယ္ဆရာ။ ဆရာဝန္က အန္ထြာေစာင္း႐ိုက္ ခိုင္းလို႔သြား႐ိုက္တယ္ဆရာ။ အကုန္ ႐ိုက္ၾကည့္ေတာ့ ဆရာဝန္က အသဲ အဆီဖံုးအစျပဳေနတယ္ က်န္တာဘာမွ မျဖစ္ဘူးလို႔ေျပာတယ္ဆရာ။ အသဲအဆီဖံုး အရမ္းမျဖစ္ေအာင္ ဘာေဆးေသာက္ရမလဲ ဘာေတြေရွာင္ရမလဲဆရာ။ ေနာင္အရမ္းျဖစ္ မွာစိုးရိမ္လို႔ပါဆရာ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာ။
၂။ ဆရာရွင့္ က်မဆရာရဲ႕ အသက္မွာ ၅၉ ျဖစ္ၿပီး ငယ္ငယ္က ေဆးလိပ္ ကြမ္း စြဲခဲ့ေပမယ့္ ယခု အားလံုး ျဖတ္ႏိုင္ခဲ့ပါၿပီ။ အိမ္ေထာင္ရွိပါသည္။ အနည္းငယ္ေမာသျဖင့္ ေဆးစစ္ခဲ့ရာ အသည္းအဆီဖုံးေနတယ္လို႔ သိခဲ့ရပါသည္။ ယခု ဗိုက္အေျခအေနမွာ သာမန္ထက္ ပိုပူလာခဲ့ပါသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ အသည္းအဆီဖုန္းသည့္ေရာဂါ အတြက္ ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရန္မ်ားအား ရွင္းလင္းေျဖၾကား ေပးေစခ်င္ပါသည္။
အသည္းအဆီဖံုးျခင္းကို Hepatic Steatosis လို႔လည္းေခၚတယ္။ အသည္းအဆီဖံုးေရာဂါသည္ အေရအတြက္ဟာ လူအားလံုးေပါင္းရဲ႕ ၁ဝ-၂၄% ရွိတယ္။ အဝလြန္သူေတြထဲမွာ ၇၅% က ဒီလိုျဖစ္ေနမယ္။ အရက္မေသာက္သူေတြက ၃၅% ရွိတယ္။ အသည္းမွာအဆီလာဖံုးေနတဲ့ေရာဂါ ကေလး-လူၾကီး၊ ေယာက္်ား-မိန္းမအားလံုးမွာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အသည္းမွာအဆီေတြ လိုတာထက္ ပိုစုေဝးလာရင္ အသည္း (ဆဲလ္) ေတြဟာ ေနရာဖယ္ေပးလိုက္ရမယ္၊ သူတို႔လုပ္ရမဲ့ အဆိပ္အေတာက္ ဖယ္ရွားေရးကို အရင္လိုမလုပ္ႏိုင္တာ ျဖစ္လာတယ္။
(ဖက္တီး-လစ္ဗာ) ဘာလို႔ျဖစ္သလဲ၊ အမ်ိဳးမ်ိဳး ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ေရာဂါေဗဒအရေျပာရရင္ ကိုယ္ထဲက တျခားေနရာေတြက အဆီေတြ အသည္းမွာလာစုေနလို႔၊ အူထဲကအဆီကိုအသည္းကေနမ်ားမ်ားစုပ္ယူလို႔၊ အသည္းကေန အဆီကို ေခ်ဖ်က္တာ သိပ္မလုပ္ႏိုင္လို႔။ ဒါေပမဲ့ အဆီမ်ားမ်ားစားတိုင္း အသည္းမွာအဲလိုအဆီမမ်ားေစပါ။
ဘာလို႔ျဖစ္ရသလဲ
အရက္၊ အဝလြန္တာ၊ အစာငတ္ခံတာ၊ ဆီးခ်ိဳ၊ (စတီရြိဳက္ေဆး)၊ Carbon tetrachloride နဲ႔ Yellow phosphorus အဆိပ္သင့္ျခင္း၊ Cushing's syndrome ေရာဂါ နဲ႔ Hyperlipidemia ေသြးထဲမွာအဆီမ်ားေရာဂါေတြကေန ျဖစ္လာေစႏိုင္တယ္။ Microvesicular fatty liver ဆိုတဲ့ အသည္းအဆီမ်ားေနတာမ်ိဳးကေတာ့ Valproic acid နဲ႔ မသင့္တာ၊ (တက္ထြာဆိုက္ကလင္း) ေဆးမ်ားတာ၊ ရက္လြန္တာနဲ႔ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တာေတြကေန ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။
Amiodarone, Methotrexate, Diltiazem, Highly active antiretroviral therapy, Glucocorticoids, Tamoxifen, Phosphorus, Mushroom poisoning ေဆးေတြေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ Inflammatory bowel disease, HIV, Hepatitis C (genotype 3), Alpha 1-antitrypsin deficiency ေရာဂါေတြနဲ႔လဲဆက္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
အရက္နဲ႔ ဆက္ျဖစ္တာကို Alcoholic steatosis ေခၚတယ္။ အရက္မဟုတ္တာကို Non-alcoholic fatty liver disease ေခၚတယ္။ အရက္ကေနျဖစ္ေစတဲ့ ပိုဆိုးတာကို Alcoholic steatohepatitisနဲ႔ Non-alcoholic steatohepatitisလို႔ ေခၚတယ္။ အရက္ေၾကာင့္ မဟုတ္တာဟာ Metabolic syndrome ေခၚျပီး Diabetes ဆီးခ်ိဳ၊ Hypertension ေသြးတိုး၊ Obesity အဝလြန္ျခင္းနဲ႔ Dyslipidemia ေသြးထဲအဆီမ်ားေရာဂါအျပင္ တျခားေရာဂါေတြကေန ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ Hepatitis အသည္းေရာင္တာနဲ႔ တြဲေနသူလဲရွိတယ္။
လူအေတာ္မ်ားမ်ား အသည္းအဆီဖံုးေရာဂါ ရွိေနေပမဲ့ လူေကာင္းလိုေနၾကေသးတယ္။ စမ္းသပ္တဲ့အခါ အသည္း ၾကီးေနတာ ေတြ႔ရႏိုင္တယ္။ အသည္းလုပ္ငန္းကိုသိဘို႔ ေသြးစစ္ရင္ Alanine transaminase (ALT) နဲ႔ Aspartate aminotransferase (AST) ေခၚတဲ့ အသည္းမွာ (အင္ဇိုင္းမ္) ေတြ မ်ားေနမယ္။ (ALT) နဲ႔ (AST) (အင္ဇိုင္းမ္) ေတြ မ်ားေနတာကအသည္းေရာဂါ ရမွသာ ျဖစ္တာမဟုတ္ပါ။ ၾကြက္သားေရာဂါ ေၾကာင့္လဲရေစတယ္။ CT scan နဲ႔ MRI လုပ္ရင္ ပိုသိႏိုင္တယ္။ Liver biopsy အသည္းက အသားစထုတ္ယူစစ္ေဆးမွ ေရာဂါရွိတာေသျခာမယ္။
• အသည္းေနရာတခ်ိဳ႕မွာနာေနတယ္။ သူ႔ကိုဖိၾကည့္ရင္ နာမယ္။
• အားယုတ္မယ္။ အစားပ်က္မယ္။
• အသား-ဆီးဝါေနမယ္။
• ကိုယ္ (ဗိုက္-ေျခေထာက္) ေရာင္ႏိုင္တယ္။
• ပိုဆိုးလာရင္ အသည္း (ဆဲလ္) ေတြ ေသေတာ့ အမာရြတ္ ျဖစ္တာေၾကာင့္ အသည္းေျခာက္ ေရာဂါ ျဖစ္လာမယ္။ ျပန္မေကာင္းေတာ့ပါ။ အသည္းအစားထိုးရမယ္။
• ေဆးမကုဘဲေနရင္ တခ်ိန္မွာ ဦးေႏွာက္ ထိခိုက္တာ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။
• အရက္ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ အသည္းေျခာက္ေနသူေတြထဲက ၁ဝ% ဟာတခ်ိန္မွာ အသည္းကင္ဆာ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။
အရက္ေၾကာင့္မဟုတ္ပဲျဖစ္ရတဲ့ အသည္းအဆီဖံုးေရာဂါကေန အသည္းေရာဂါမျဖစ္တာ ၈ဝ% ရွိတယ္။ ၂ဝ% ကေတာ့ (NASH) ျဖစ္မယ္။ အဲဒီ NASH ထဲက ၂ဝ-၃ဝ% ဟာ အသည္းေျခာက္တာနဲ႔ အသည္းမေကာင္းေတာ့တာေတြ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။
ဘာလို႔ျဖစ္သလဲကိုသိမွ ကုသတာမွန္မယ္။ ရိုးရိုးအသည္းအဆီဖံုးတာကို ကုစရာမလိုပါ။ Steatosis ေၾကာင့္ျဖစ္ရင္ ျပန္ေကာင္းႏိုင္တယ္။ ျဖစ္လာမွေတာ့ နဂိုလို ျပန္မေရာက္ႏိုင္တာမ်ားတယ္။ ေရာဂါျဖစ္ေနတာ ေႏွးေအာင္ လုပ္လို႔ေတာ့ ရတယ္။ အေစာပိုင္းအဆင့္ အစားအေသာက္ ဆင္ျခင္တာ၊ လူေနပံု ျပင္တာနဲ႔ ျပန္ေကာင္းႏိုင္တယ္။
• ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေလွ်ာ့ခ်ပါ။
• ကိုယ္လက္-ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ။
• အဆီေလွ်ာ့စားပါ။ အခ်ိဳပါ ေလွ်ာ့စားပါ။
• အရက္ျဖတ္ပါ။
• ဆားခါး၊ ဗီတာမင္ စီနဲ႔ အီးေတြကအေထာက္အကူေပးႏိုင္တယ္။
• Ursodeoxycholic acid ေဆးကအက်ိဳးမ်ားေစႏိုင္တယ္။
• ဆန္လံုးညိဳ၊ သိပ္ျဖဴစင္ေအာင္ခြ်တ္မထားတဲ့ အေစ့အဆီေတြကေကာင္းတယ္။ Phytic acid ပါေနလို႔ ဂ်ံုကမေကာင္းပါ။
• ေပါင္မံု႔ျဖဴ၊ ၾကက္ဥေခါက္ဆြဲ၊ ကိတ္မံု႔၊ သြားရည္စာတခ်ိဳ႕ေတြကိုေရွာင္ပါ။
• အသီးေတြနဲ႔ အသီအရြက္ေတြကိုေန႔တိုင္းစားပါ။
• ႏြားႏို႔ထဲမွာအဆိပ္ပ်ယ္ဓါတ္ပါလို႔ ေကာင္းတယ္။
• ၾကာၾကာေက်ာ္ထားတဲ့အစာေတြ၊ ႏွစ္ခါျပန္ေၾကာ္တာေတြ၊ အဆီမ်ားအစာေတြ၊ စက္ရံုကေန ျပဳျပင္ ထုပ္ပိုးထားတဲ့ အစာေတြ ေရွာင္ပါ။
• ဝက္အူေတာင့္၊ (ေဟာ-ေဒါ့ခ္) မတည့္ပါ။
• ၾကက္ဥနည္းနည္းသာစားပါ။
• အခ်ိဳရည္၊ ေကာ္ဖီ၊ အရက္ပါအရည္ေတြ မတည့္ပါ။
• အမဲသား၊ ဝက္သားနဲ႔စာရင္ ၾကက္ဆင္နဲ႔ ၾကက္သားေတြကေတာ္ေသးတယ္။
• (စတီရြိဳက္)ေဆး၊ ၾကီးထြားေဆး၊ ပဋိဇီဝေဆးေတြ မပါတဲ့ အသားငါးသာေရြးစားပါ။
• ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။
ဗိုက္ေဖါင္းတာဟာ ဖ်င္းေခၚ ဗိုက္ထဲမွာ အရည္ပိုေတြေအာင္းတာျဖစ္တယ္။ လိုအပ္ရင္ေဖါက္ထုတ္ရတယ္။ ေဆးေတြလိုမယ္။ ဗီတာမင္ ဘီ-၁ နဲ႔ တျခားဗီတာမင္ေတြလိုႏိုင္တယ္။ ပိုတက္ဆီယမ္ဓါတ္ဆား လိုႏိုင္တယ္။ ဆီးသြားေစတဲ့ေဆးလိုႏိုင္တယ္။ အနာသက္သာေဆး လိုႏိုင္တယ္။
Fatty Liver Disease (FLD) အသည္းအဆီဖံုးျခင္း https://doctortintswe.blogspot.com/…/fatty-liver-disease-fl…
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ

Acne Scars ဝက္ျခံအမာရြတ္

၁။ ဆရာ မဂၤလာပါခင္ဗ်ာ။ လြန္ခ့ဲတ့ဲသံုးလေလာက္ကစျပီး ကြ်န္ေတာ္အမ်ိဳးသမီးဟာ မ်က္နွာမွာဝတ္ျခံအဖုအထစ္မ်ား လူျမင္မေကာင္းေအာင္ထြက္လာပါတယ္။ ယခုရက္အတြင္း နွာေခါင္းေဘးပါးျပင္ေပၚတြင္ မက်ီးေစ့ခန္႔ပမဏရိွ ဝတ္ျခံ အဖုထြက္လာျပီး မ်က္စိပါႀကည္လို႔မေကာင္းေသာေႀကာင့္ ေဆးေကာင္းနည္းလမ္းေကာင္းမ်ားလမ္းျပေပးပါခင္ဗ်ာ။ အသက္ (၃၃)ရိွပါျပီ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ဆရာ။
၂။ ဆရာဝက္ျခံေပါက္ျပီးရင္ ခ်ိဳင့္ေတြမက်န္ေအာင္ ဘာလုပ္ရမလဲဆရာ။ ရွိျပီးသားခ်ိဳင့္ေတြေပ်ာက္ေအာင္ေရာ ဘာလုပ္ရမလဲ။
၃။ ကြ်န္ေတာ္က အသက္၂ဝ ရွိပါျပီ။ မ်က္နွာမွာ အခုတေလာ အကြက္မည္းေတြထြက္ေနပါတယ္။ နားလည္သေလာက္ အင္တာနက္မွာရွာၾကည့္ေတာ့ zits လို႔ေခၚမလား၊ acne scars လို႔ေခၚမလား မသိဘူးခင္ဗ်။ အသားေတြက တျဖည္းျဖည္း အစားခံရသလိုျဖစ္ေနလို႔ပါ။ တျဖည္းျဖည္း အသားထဲ ဆိမ့္ဝင္လာသလို ျဖစ္ေနတာပါ။ ဝက္ျခံလည္း မဟုတ္ပါဘူးခင္ဗ်။ ၾကာလာရင္ ကြ်န္ေတာ့္မ်က္နွာၾကီး အေပါက္ေတြနဲ႔ျဖစ္ေတာ့မွာဆိုးလို႔ပါ။ ဒါကိုဘယ္လိုမ်ား ကုသရမလဲဆိုတာ သိခ်င္ပါတယ္။
ေမးခြန္းမွာ တခ်ိဳ႕က အသက္-က်ား-မ မေျပာလို႔ ရမ္းေျဖတဲ့ဆရာဝန္္ျဖစ္ေစတယ္။ တခ်ိဳ႕က အသက္ကိုေနာက္မွာ ေရးေတာ့ ၂ ခါ ထပ္ဖတ္ရတယ္။ အခ်ိန္ကုန္တဲ့ဆရာဝန္ျဖစ္ရတယ္။
ဆိမ့္ဝင္နဲ႔ ဆိုးလို႔ပါဆိုတဲ့ ကေန႔ေခတ္လူငယ္ေတြ အမ်ားၾကီးမွားေနၾကတဲ့ သတ္ပံုကိုေတာ့ အမာရြတ္ထင္သလို မက်န္ရစ္ေစခ်င္တာကို အရင္ေရးပါရေစ။ စလံုးနဲ႔သာေရးရပါတယ္။
ဝက္ျခံေပါက္ျပီး နီညိဳေရာင္ အမာရြတ္က်န္ရစ္ေလ့ရွိတယ္။ ၾကာရင္ေတာ့ ေပ်ာက္သြားပါမယ္။ ဝက္ျခံအမာရြတ္ထဲမွာ ဗက္တီးရီးယားေတြနဲ႔ (စီဘမ္) ေတြအထဲမွာရွိတယ္။ ဒါေတြကိုတုန္႔ျပန္တဲ့အေနနဲ႔ ကိုယ္ကေန ေသြးျဖဴဥေတြနဲ႔ ေရာင္ရမ္းျဖစ္စဥ္ဆိုတဲ့ ေမာ္လီက်ဴးေတြ စုလာတယ္။ အမာရြတ္တိုင္းက မတူၾကပါ။ အတြင္းနက္နက္ ျဖစ္တာတိုင္းက အမာရြတ္ဆိုးတယ္၊ ေပ်ာက္ဘို႔ၾကာတယ္၊ တခ်ိဳ႕က မေပ်ာက္ႏိုင္ေတာ့ပါ။
၁။ Icepick scars ေရခဲခြဲစူးနဲ႔တူတဲ့အမာရြတ္က အမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ ဆြင္းနက္နက္ေလးေတြျဖစ္တယ္။
၂။ Boxcar scars ရထားတြဲလိုအမာရြတ္ဆိုတာ အနားသတ္က ေဒါင့္ေလးေတြရွိတယ္။ ေရေက်ာက္ ေပါက္ထားသလို ျမင္ရမယ္။
၃။ Rolling scars လိႈင္းေလးေတြနဲ႔တူတယ္။ ေဘးကိုပါးသြားတယ္။
၄။ Keloid scars (ကီးလြိဳက္) အၾကည့္ရဆိုးတယ္။ ေဖါင္းေမာက္ေနတယ္။ အသီးလိုျဖစ္တယ္။ (ေရးထားပါတယ္။)
ေဆးကုနည္းေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။
၁။ Laser resurfacing ေလဆာနည္း။ ၂-၃ ရက္ၾကာမယ္။
၂။ Fractional laser therapy ေလဆာေနာက္တနည္း။ ၂-၃ ရက္ၾကာမယ္။
၃။ Dermabrasion လည္ေနတဲ့ ဝိုင္ယာ ဘရပ္ရွ္ သံုးနည္း။ Microdermabrasion ဆုိတာ ယာယီ အျပင္သြားကာနီး သံုးတယ္။ အမာရြတ္ေဘးနားကအေရျပားေနရာက္ေဖါင္းလာေစလို႔ အမာရြတ္ကို သိပ္မသိသာေစဘူး။ နဲနဲနာမယ္။ အေသးစားနည္းလဲရွိတယ္။ တိုက္ရိုက္ေနေရာင္ ထိတာေရွာင္ထားပါ။
၄။ Chemical peel ေဆးသံုးျပီးအခြံခြါနည္း။ အေရျပားရဲ႕ အေပၚဆံုးအလႊားေလးကို ခြါေပးလို႔ ေအာက္ကေန အသစ္ ျဖစ္လာေစမယ္။ အသစ္က အမာရြတ္မျဖစ္ေစဘူး။
၅။ Surgery ခြဲစိတ္နည္း။ ေနာက္ဆံုးနည္းအေနနဲ႔သာသံုးသင့္တယ္။ အမာရြတ္ နည္းေစေအာင္သာ တတ္ႏိုင္တယ္။
(ကီးလြိဳက္) အမာရြတ္အသီးျဖစ္တာကို Pulsed dye laser ေလဆာနည္း သံုးႏိုင္တယ္။ (ကီးလြိဳက္) မဟုတ္တဲ့ အမ်ိဳးအစားေတြအတြက္ သံုးႏိုင္တာေတြ ရွိတယ္။ Retinoic acid (ဗီတာမင္ ေအ) ပါတဲ့ေဆး။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မွာ မသံုးသင့္ပါ။ Glycolic acid ေဆးသံုးႏိုင္တယ္။ Vitamin C (ဗီတာမင္ စီ) ပါတာ သံုးႏိုင္တယ္။
Glycolic Foaming Cleanser, Glycolic Acid Toner, Whitening Mask, Drying Cream, Healing & Soothing Mask, Suncare (SPF-30), Temporary Lifting Mask ေဆးေတြေရာင္းပါတယ္။ သတိနဲ႔သံုးသင့္ပါတယ္။ မ်က္ႏွာလိမ္း Fancy lotions ေၾကာ္ညာလိမ္းေဆးတိုင္းကို အားမကိုးသင့္ပါ။
ဝက္ျခံကို ခဏခဏညႇစ္ေန၊ ဆိပ္ဆြေနတာ မေကာင္းပါ။ အမာရြတ္ဆိုတာ အနာေပ်ာက္ျဖစ္စဥ္ျဖစ္ေနတာမို႔ သူ႔ကို ဆိတ္-ဆြ-ညႇစ္တာေတြ လုပ္ရင္ ဒီဒဏ္အတြက္ ေနာက္ထပ္ အမာရြတ္ေပ်ာက္ျဖစ္စဥ္ ထပ္တိုးပါလိမ့္မယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ

‎Aung Ko Latt‎ to For Technology & Sharing Group

19 hrs ·

ကြန္ပ်ဴတာကို ဆရာက်က် အသံုးျပဳခ်င္သူမ်ားအတြက္
#Windows အသုံး၀င္ shortcut keys မ်ား...
Start + M - ဖြင့္ထားတဲ့ windows ေတြကုိ ခ်ဳံ႕ၿပီး taskbar ေပၚမွာ ေနရာခ်ေပးပါလိမ့္မည္။

Start + Shift + M - task bar ေပၚမွာခ်ဳံ႕ၿပီး ခဏေနရာခ်ထားတဲ့ windows ေတြကုိ size ႀကီးျပန္ခ်ဲ႕ေပးပါ တယ္။
Start + E - Windows ရဲ႕ အင္ဂ်င္စက္ခန္းလုိ႕ ေခၚဆုိႏုိင္တဲ့ windows explorer ကုိဖြင့္ေပးပါတယ္။
Start + R - Start menu မွာ႐ွိတဲ့ “Run” box ကုိဖြင့္ေပးပါတယ္။
Start + F - windows search dialog box ကုိဖြင့္ေပးပါတယ္။
Start + Ctrl + F - search box ကုိဖြင့္ေပးပါတယ္။
တကယ္လုိ႕ computer ဟာ network ခ်ိတ္ဆက္ ထားရင္္ computer dialog box ကုိဖြင့္ေပးပါတယ္။
Start + Pause (Break) - System properties dialog box ကုိဖြင့္ေပးပါတယ္။
F1 - အကူအညီ တစ္စုံတစ္ရာ လုိအပ္ရင္ ႏွိပ္ပါ။
Ctrl + Esc - Start Menu ကုိဖြင့္ေပးပါတယ္။
Alt + Tab - ဖြင့္ထားေသာ Program ေတြ တစ္ခုႏွင့္တစ္ခုအၾကား ကုိကူးေျပာင္း အလုပ္လုပ္ေစႏုိင္ပါ သည္။
Alt + F4 - ဖြင့္ထားတဲ့ Program ကေနထြက္ခြာေစပါတယ္။
အလုပ္လုပ္လ်က္သားျဖစ္ေနရင္ သာမာန္ပုံစံအတုိင္း “save” လုပ္မလားလုိ႕ ေမးပါလိမ့္မယ္။
Shift + Del - Select ေပးၿပီးေ႐ြးခ်ယ္ထားတဲ႕ ဖုိင္တစ္ခုကုိ အၿပီးတုိင္ ဖ်က္ဆီးပစ္ပါလိမ့္မည္။
#Windows program key combination
Ctrl + C (copy) - မိတၱဴပြားေပးပါတယ္။
Ctrl + X (cut) - တစ္ေနရာမွတစ္ေနရာကို ကူးေျပာင္းေနရာေ႐ႊ႕ဖုိ႕အတြက္ အဆင္သင့္ ျဖစ္ေနၿပီျဖစ္တဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္ပါ။
Ctrl + V (Paste) - မိတၱဴပြားၿပီးသား ဖုိင္တစ္ခုကုိ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေပးပါတယ္။
Ctrl + Z (undo) - undo လုပ္ေဆာင္ခဲ့ေသာ အလုပ္ကုိ မႏွစ္သက္တဲ့အခါ မူလအေျခအေနအတုိင္း ျပန္ေရာက္ေစပါတယ္။
Ctrl + B (Bold) - Document အတြင္းမွာ႐ွိတဲ့ text ေတြကုိ ပုိမုိထင္႐ွားေအာင္ျပဳလုပ္ေပးပါတယ္။
Ctrl + U (Underline) - Document တစ္ခုအတြင္းမွာ႐ွိတဲ့ text ေအာက္ေျခမွာ မ်ဥ္းတားလုိတဲ့အခါ သုံးၾကပါတယ္။
Ctrl + I (Italic) - Document တစ္ခုအတြင္းမွာ႐ွိတဲ့ text ေတြကုိ ေစာင္းေအာင္ျပဳလုပ္ေပးပါတယ္။
#Mouse/ Keyboard Modifier
Shift + right click (တစ္ခ်က္) - Right click ႏွင့္တူသည္။ active windows ရ႕ဲ display menu ကုိဖြင့္ေပးပါတယ္။
Shift + Left click (ႏွစ္ခ်က္) - File (သုိ႕) Folder ရ႕ဲ properties ကုိျပေပးပါတယ္။ Alt + left click (ႏွစ္ခ်က္)
##General Keyboard
F10 - Menu bar မွာ႐ွိတဲ့ Options ေတြကုိ အဆင္သင့္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေပးပါတယ္။
Ctrl + Esc - Start Menu ကုိဖြင့္ေပးပါတယ္။
Shift + F10 - ေ႐ြးခ်ယ္ထားတ့ဲ ဖုိင္တစ္ခုအတြက္ “shortcut” ဖုိင္ငယ္ကေလးတစ္ခုျပဳလုပ္ေပးပါတယ္။
Alt + down arrow - drop down list box က်လာေစပါတယ္။
Software တစ္ခုအတြင္းမွာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ တစ္ျခား
ေနရာ တစ္ခုမွာပဲျဖစ္ျဖစ္ features တိုင္း၌ လုပ္ေဆာင္စြမ္း box ငယ္ေလးမ်ားကုိယ္စီ ႐ွိၾကသည္။
Alt + Tab - ဖြင့္ထားတဲ့ လုပ္ငန္းစဥ္တုိင္းအား တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု အၾကားကူးေျပာင္းေစႏုိင္ပါတယ္။
တကယ္လုိ႕ Alt Key ကုိဖိထားၿပီး Tab Key ကုိလႊတ္လုိက္မယ္ဆုိရင္ လုပ္ေဆာင္ဆဲ လုပ္ငန္းစဥ္မွန္သမွ်ကုိ အလြယ္တကူၾကည့္႐ႈႏုိင္ၿပီး လုပ္ငန္းေျပာင္းလဲႏုိင္ပါတယ္။
Shift + ? - တကယ္လုိ႕ shift key ကုိ ဖိႏွိပ္ထားၿပီး CD-ROM ဒါမွမဟုတ္ DVD တစ္ခ်ပ္ကုိ ထည့္သြင္းလုိက္မယ္ဆုိရင္ အဲဒီ CD/DVD ရဲ႕ “Auto Run” box တက္လာပါမယ္။
CD မွာ virus ပါ၀င္မႈ ႐ွိ၊ မ႐ွိ ကုိ စစ္ေဆးလုိတဲ့ အခါမွာ အသုံး၀င္ပါတယ္။
Alt + Space - Restore, move, size, minimize, maximize စတဲ့ command ေတြပါ၀င္တဲ့ system restore box ကုိျပပါတယ္။
Alt + hyphen - Multiple Document Interface ကုိျပသေပးပါတယ္။
Alt + underlined letter - Software တစ္ခုအတြင္းမွာ သတိထားၾကည့္မယ္ဆုိရင္ options bar ရဲ႕ feature ေတြမွာ မ်ဥ္းတားထားတဲ့ စာသားေလးေတြမ်ဳိးစုံကို ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။ Alt ကုိဖိႏွိပ္ထားၿပီး အခုန စာသားေလးကုိ ႏွိပ္လုိက္တဲ့အခါမွာ အဲဒီ “feature” ရဲ႕ “drop down box” (ပါ၀င္တဲ့ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ) ပြင့္လာပါမည္။
Ctrl + F4 - address bar ကုိဖြင့္ေပးပါတယ္။
Alt + F6 - Alt + tab အလုပ္လုပ္ ပုံအတုိင္း ျဖစ္ပါတယ္။
#Selected objects and Shell objects
F2 - ေ႐ြးခ်ယ္ထားတဲ့အရာ၀တၳဳကုိ နာမည္အသစ္ျပန္ေပးဖုိ႕ အဆင္သင့္ ျဖစ္ေနေစပါတယ္။
F3 - File ေတြကုိ အကုန္လုံး ကုိ႐ွာေပးမယ္။
Alt + Enter - ေ႐ြးခ်ယ္ထားတဲ့ အရာ၀တၳဳရဲ႕ properties ကုိေဖာ္ျပေပးပါတယ္။
ဖုိင္တစ္ခု မိတၱဴပြားရန္ - Ctrl key ကုိႏွိပ္ထားၿပီး အဲဒီဖုိင္ကုိ မတူညီတဲ့ တျခားေနရာကုိ ေ႐ြ႕ေပးပါ။
အေပါင္းလကၡဏာ ေသးေသးေလး ေပၚလာၿပီ မိတၱဴပြားေပးပါလိမ့္မည္။
Shortcut တစ္ခုဖန္တီးရန္ - Ctrl နဲ႕ Shift key ေတြကုိ ဖိႏွိပ္ထားရင္း ဖန္တီးခ်င္တဲ့ folder ဒါမွမဟုတ္ အရာ၀တၳဳကုိ ဖန္တီးလုိတဲ့ေနရာဆီကုိ drag ဆြဲယူပါ။
F4 - object ကုိ select ေပးထားရင္းနဲ႕ F4 ကုိႏွိပ္ရင္ address bar ကို ဖြင့္ေပးပါတယ္။
#General folders/ shortcut control
F5 (Refresh) - လုပ္ေဆာင္ေနတဲ့ အလုပ္ေတြကုိ ျပန္လည္ လန္းဆန္းေစပါတယ္။
F6 - Window Explorer အတြင္း ဟုိဘက္၊ ဒီဘက္ cursor ကုိေ႐ြ႕ႏုိင္ပါတယ္။
Ctrl + A - အရာ၀တၳဳမ်ားအားလုံးကုိ select လုပ္ေပးပါတယ္။
တကယ္လုိ႕ desktop ေပၚမွာ item တစ္ခုကုိ click ႏွိပ္ၿပီး “Ctrl + A” command သုံးလုိက္ရင္ က်န္တဲ့ item ေတြကုိပါေ႐ြး ခ်ယ္ၿပီးသားၿဖစ္သြားပါလိမ့္မည္။
Shift + Click + close button- ဖြင့္ထားတဲ့ Folder ေတြမွန္သမွ် အားလုံးကုိပိတ္ေပးပါတယ္။
#Window explorer အတြင္း
* (Keypad) - ႐ွိ႐ွိသမွ် root folder ေတြအားလုံးကုိ အကုန္ဖြင့္ေပးပါတယ္။
+ (Keypad) - root folder တစ္ခုအတြင္း႐ွိ ႐ွိ႐ွိသမွ် file ေတြအားလုံးကုိ ဖြင့္ေပးပါတယ္။
- (Keypad) - root folder တစ္ခုအတြင္း႐ွိ ဖြင့္ထားခဲ့တဲ့ file ေတြကုိပိတ္ေပးပါတယ္။
Right Arrow - “+” နဲ႕ အလုပ္လုပ္ ပုံခ်င္းတူပါတယ္။
Left Arrow - “-” နဲ႕ အလုပ္လုပ္ ပုံခ်င္းတူပါတယ္။
Properties Control
Ctrl + Tab - Mouse မသုံးဘဲ keyboard နဲ႕ခုန္ျပန္ေက်ာ္လႊားသြားႏုိင္ပါတယ္။
(Ctrl + Tab + Shift)
*Mouse အသုံးမျပဳပါက Mouse properties တခ်ိဳ႕ ကုိ disable လုပ္ထားလွ်င္ ပုိေကာင္း၏၊*
#Accessibility Shortcuts
Shift ကုိငါးႀကိမ္ႏွိပ္တဲ့အခါမွာ- Control Panel ထဲမွာ႐ွိတဲ့ Accessibility options ကုိ select ေပးပါတယ္။
Shift ကုိ ငါးႀကိမ္ဆက္တုိက္ႏွိပ္ရင္ PC ထဲကေန “ကြိ” ဆုိတဲ့ အသံကေလး ေပၚလာပါလိမ့္မယ္။ ၿပီးရင္ေတာ့ Shift key ကုိ save မလုပ္ခ်င္ရင္ cancel လုပ္ပါ။
Right Shift ကုိ႐ွစ္စကၠန္႕အၾကာ- ညာဘက္ Shift Key ကုိ ႐ွစ္စကၠန္႕ၾကာေအာင္ ႏွိပ္ထားရင္လည္း filter key box ေလးေပၚလာပါလိမ့္မည္။
Number Lock key ကုိငါးစကၠန္႕- Number Lock key ကုိငါးစကၠန္႕ၾကာေအာင္ဖိႏွိပ္ထားတဲ့အခါမွာလည္း ထုိနည္းလည္း ေကာင္းပါပဲ၊ အလုပ္လုပ္ ပုံခ်င္းသာကြဲျပားသြားမွာပါ။
Left Alt + Left Shift + Number lock- PCထဲက “ကြိ” အသံေလးအတြက္ function ပဲျဖစ္ပါတယ္။
အဓိကအားျဖင့္ ေတာ့ mouse key ကုိ အပိတ္၊ အဖြင့္လုပ္ေစခ်င္တာပါ။
Left Alt + Left Shift + print Screen- ျမင့္မားတဲ့ ပုံရိပ္ေတြကုိ ရယူလုိတဲ့အခါမွာ အဆုိပါ keyboard တြဲကုိ တြဲဘက္ႏွိပ္ ေပးပါ။
#Keyboard Keys
Start (Windows logo) + D - Windows ေတြကို task bar ေပၚကုိ ခဏတင္ေပးပါတယ္။
Ctrl + Start + F - Search box ကုိဖြင့္ေပးပါတယ္။
ေခြးေလးကုိမလုိခ်င္ရင္ပယ္ဖ်က္ထားလုိ႕ရပါ တယ္။
Ctrl + Start + Tab - Address bar ဆီကုိ ခ်က္ခ်င္း cursor ခ်ေပးပါတယ္။
Start + Tab - Taskbar ေပၚမွာ စုၿပံဳဖြင့္ထားတဲ့ folder ေတြဆီကုိ တစ္ခုကေန တစ္ခု ကူးေျပာင္းႏုိင္ပါတယ္။
Start + Pause (Break) - System Properties ကိုခ်က္ခ်င္းဖြင့္ေပးပါတယ္။
Application key - File or folder ရ႕ဲ Properties ကုိဖြင့္ေပးပါတယ္။
#Document box Command
Tab - dialog box ထဲမွာဆုိရင္ ေနာက္တစ္ခုကုိ သြားဖုိ႕အဆင္သင့္ ျဖစ္ေနပါတယ္။
Shift + Tab - လာခဲ့တဲ့ Control ဆီကုိျပန္သြားေပးပါတယ္။
Spacebar - ေ႐ြးခ်ယ္ၿပီးလုပ္ပါတယ္။ (e.g. button တစ္ခုကုိ ေ႐ြးခ်ယ္ထားတယ္။
အဲဒီ button ကုိ click ႏွိပ္႐ုံပဲ။ ဥပမာ check box တစ္ခုကုိ ေ႐ြးခ်ယ္ထားမယ္ဆုိရင္ space bar တစ္ခ်က္ပုတ္႐ုံပဲ။ ဥပမာ ႏွစ္ခုျပေပးထားပါတယ္။ တစ္ခုကုိ ေ႐ြးခ်ယ္ရမယ္ဆုိတဲ့ေနရာမွာ Enter နဲ႕တူပါတယ္။
Esc - အရာအားလုံးရဲ႕ ၉၀ ရာခုိင္ႏႈန္းဟာ “cancel” ရဲ႕ အလုပ္လုပ္ပုံန႕ဲတူတယ္။
Alt + Underlined Letter - Alt ကုိဖိထားၿပီး underline သားထားတဲ႕ အကၡရာကုိ ႏွိပ္မယ္ဆုိရင္ အဲဒီ command အတြက္ Shortcut တစ္ခုပါပဲ။
Enter - Object တစ္ခုကုိ select ေပးၿပီး OK Button ႏွိပ္လုိက္တာနဲ႕ဆင္တူတယ္။
မူရင္း Links- http://phyopyaesonehtun.blogspot.com/p/blog-page_22.html

+6

ဂ်င္းနီ added 9 new photos.

10 hrs ·

ဒီေနရာေလးက နာ ရင္ ... ဒီ ေရာဂါ ျဖစ္တက္တယ္
ဟိုေနရာေလးက နာ ရင္ ... ဟို ေရာဂါ ျဖစ္တက္တယ္
Photo from Filipino knowledge page

Computer Eye Strain ကြန္ျပဴတာနဲ႔ မ်က္စိ

၁။ မဂၤလာပါဆရာ။ ႕႕႕႕႕ အသက္၂၄ပါ။ Computer ေတြ ဖုန္းေတြၾကည့္တာမ်ားျပီး တခါတရံ ညာဘက္မ်က္လုံးက ေအာင့္ေနလို႔ပါဆရာ။ အဲဒါ ဘယ္လိုမ်က္စဥ္းမ်ိဳးသုံးျပီး ဘယ္လိုေဆးမ်ိဳးေသာက္ရပါမလဲဆရာ။
၂။ ဆရာရွင့္။ ကၽြန္မ နာမည္ ႕႕႕႕႕ ပါ။ အသက္ ၂၂ ႏွစ္ျပည့္ေတာ့မွာပါရွင့္။ ကၽြန္မက မ်က္လံုး အရမ္းျဖဴပါတယ္။ phone, laptop အသံုးမ်ားလွ်င္ ေခါင္းကိုက္ပါတယ္ဆရာ။ ေန႔အလင္းကို သိပ္မခံႏိုင္တာမ်ိဳး အခုေနာက္ပိုင္း ျဖစ္လာပါတယ္ဆရာ။ ေတာ္ရံုအလင္းကိုေတာင္ မ်က္ေမွာင္ၾကဳတ္ၾကည့္ရပါတယ္ဆရာ။ မ်က္လံုးအတြက္ အားေဆးေသာက္ခ်င္လို႔ပါဆရာ။ ဘာေဆးေသာက္သင့္လဲဆိုတာေလး လမ္းၫႊန္ေပးေစခ်င္ပါတယ္ဆရာ။ အေမကေတာ့ ALFA American Company က ထုတ္တဲ့ Vision Support ဆိုတဲ့အားေဆးကို ဆရာကိုေမးၿပီးေသာက္ပါလားလို႔ ေျပာပါတယ္ဆရာ။ လမ္းၫႊန္ေပးပါဆရာ။
မ်က္လံုးအားေဆးဆိုတိုင္း မယံုပါနဲ႔။ ဗီတာမင္ေအ တမ်ိဳးသာရွိတယ္။ အဲတာကလည္း ၾကက္မ်က္သင့္တာကိုသာ ေကာင္းေစတယ္။
တီဗြီေတြ၊ ကြန္ျပဴတာေတြမေပၚခင္က လူ႔မ်က္စိဆိုတာ Hunters' eyes မုဆိုးမ်က္စိလို သံုးဘို႔သာလိုခဲ့တယ္။ ကြန္ျပဴတာ သံုးသူေတြ မ်က္စိမွာ တခုခုလာျဖစ္တာကို ကြန္ပလိန္႔လုပ္သူ ၅ဝ% ရွိတယ္။ ေခါင္းကိုက္၊ မ်က္စိဝါးတာအျပင္ အားအင္ ကုန္သလို ခံစားလာရသူေတြလဲ ရွိတယ္။ ခုထိေတာ့ ရုတ္တရက္ ဆိုးဝါးတဲ့ ေရတိမ္ နဲ႔ ကြန္ျပဴတာသံုးတာ ဆက္စပ္မႈ မေတြ႔ရေသးပါ။ Computer Vision Syndrome (CVS) ျဖစ္တာေတြသက္သာဘို႔ အလုပ္စခန္း၊ လူအေနအထား၊ မ်က္မွန္၊ ကြန္ျပဴတာမ်က္ႏွာျပင္မွာ လိုတာေတြ ျပင္ျပီး မ်က္စိေလ့က်င့္ခန္းေတြနဲ႔ လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။
မ်က္စိဆရာဝန္နဲ႔ မ်က္စိစစ္ပါ။ (NIOSH) အဆိုအရ ၁ ႏွစ္ ၁ ခါ စစ္ပါ။ သက္သာေစနည္း ၁ဝ နည္းေျပာပါမယ္။
၁။ အလုပ္ေနရာမွာ အလင္းေရာင္ မွန္-ေကာင္းပါေစ။ လင္းလြန္းတာလဲ မေကာင္းပါ။ ရံုးေတြမွာ အမ်ားဆံုး ထြန္းထာတဲ့ အလင္းေရာင္ထက္ ထက္ဝက္သာ လိုတတ္ပါတယ္။ ျပဴတင္းေပါက္ လိုက္ကာေတြ ခ်ထားပါ။ အလင္းေရာင္လာရာက ကိုယ့္ ေမာ္နီတာ ေနာက္က-ေရွ႕က မျဖစ္ေစပါနဲ႔။ Overhead fluorescent lights သံုးရင္ အဆင္မေျပသူေတြ ရွိတယ္။ ေမာ္နီတာအလင္းက အခန္းထက္ ပိုသင့္တယ္။ ေနာက္ေက်ာက နံရံမွာ ကပ္မေနသင့္ပါ။ ပိုအေရးၾကီးတာက ကိုယ့္ေရွ႕မွာ နံရံရွိေနတာ မေကာင္းပါ။ ပရိုဂရမ္တခု Install လုပ္ေနတံုး Screen ကို စိုက္ၾကည့္မေနပါနဲ႔။
၂။ ေျပာင္ေခ်ာေနတဲ့၊ အလင္းျပန္ႏိုင္တဲ့ နံရံေတြက မေကာင္းဘူး။ နံရံ ေဆးျပင္သုတ္ပါ။ Wall paper ကပ္ပါ။ လိုအပ္ရင္ ကိုယ့္ကြန္ျပဴတာမွာ Anti-glare screen တပ္ပါ။ မ်က္မွန္တပ္ရသူဆိုရင္ Anti-reflective (AR) coating ပါတာကို သံုးပါ။
၃။ Display အဆင့္ျမွင့္ေပးပါ။ CRT screens ေတြအစား Flat-panel liquid crystal display (LCD) သံုးပါ။ ပိုၾကီးတာ ပိုေကာင္းတယ္။ Desktop computer ေဒါင့္ျဖတ္မ်ဥ္း 19 inches ျဖစ္ပါေစ။
၄။ ကြန္ျပဴတာ မ်က္ႏွာျပင္ရဲ႕ Brightness and contrast ကို Adjust လုပ္ပါ။ အလုပ္ခြင္နဲ႔ တူေနတာ ေကာင္းတယ္။ စမ္းသပ္နည္း တခုကေတာ့ Web page အျဖဴခံကို ဖြင့္ထားတဲ့အခါ အလင္းေရာင္က အဲဒီက လာေနတာဆိုရင္ မ်ားတယ္။ Dull and gray ျဖစ္ေနရင္လဲ နည္းတယ္။
၅။ Text size နဲ႔ Color ေတြလဲ ကိုယ္နဲ႔ ကိုက္ပါေစ။ အေကာင္းဆံုး Text size ဆိုတာ ကိုယ္စာဖတ္ေနၾက စာလံုး အရြယ္ရဲ႕ ၃ ဆ ရွိသင့္တယ္။ အျဖဴခံေပၚက အနက္စာလံုး ပိုေကာင္းတယ္။
၆။ မၾကာမၾကာ မ်က္ေတာင္ ပိုခတ္ေပးပါ။ အခန္းမွာ ေလကေျခာက္ေသြ႔ေနတာ မေကာင္းပါ။ မိနစ္ ၂ဝ တခါ ၁ဝ ၾကိမ္ မ်က္ေတာင္ခတ္ပါ။
၇။ ခ်ထားတဲ့ စာရြက္ၾကည့္လိုက္၊ ေမာနီတာၾကည့္လိုက္ မေကာင္းပါ။ Copy stand ကို Monitor မွာဆင္ပါ။ Desk lamp လိုရင္ သံုးၾကည့္ပါ။ စားပြဲ၊ ကုလားထိုင္ အနိမ့္-အျမင့္ အဆင္ေျပပါေစ။ Ergonomic furniture ေကာင္းပါတယ္။ Computer screen က ကိုယ့္မ်က္စိနဲ႔ ၂ဝ-၂၄ လကၼ ကြာပါေစ။ Screen အလည္မွတ္ဟာ ကိုယ့္မ်က္စိရဲ႕ ေအာက္ ၁ဝ-၁၅ ဒီဂရီ နိမ့္ေနပါေစ။
၈။ Computer eyewear သံုးဘို႔ စဥ္းစားပါ။ Computer glasses ေတြဟာ Bifocals တို႔ Progressive lenses မ်က္မွန္တို႔ သံုးရသူေတြအတြက္လဲ ေကာင္းပါတယ္။
၉။ မ်က္လံုးေလ့က်င္ခန္း လုပ္ပါ။ မိနစ္ ၂ဝ တခါ၊ ကြန္ျပဴတာကေန ေပ ၂ဝ အေဝးကို ၂ဝ စကၠန္႔ၾကာ ၾကည့္ေပးပါ။
၁ဝ။ မၾကာမၾကာ ကြန္ျပဴတာအလုပ္ကေန နားေပးပါ။
Computer Glasses ကြန္ျပဴတာသံုးမ်က္မွန္ဆိုတာဘာလဲ
မ်က္မွန္ဟာ ၂၈ လကၼ ဖိုးကပ္စ္လုပ္ႏိုင္ရင္ ကြန္ျပဴတာနဲ႔ သံုးႏိုင္ပါတယ္။ စပါယ္ရွယ္လုပ္ေပးထားတဲ့ မ်က္မွန္ကုိမွ ကြန္ျပဴတာသံုးမ်က္မွန္ေခၚပါတယ္။ Optical quality ေကာင္းဘို႔ေတာ့လိုတယ္။ Trifocals နဲ႔ Weak Bifocals ေတြလဲ သံုးလို႔ေတာ့ရတယ္။ မေကာင္းလွပါ။ ဒီမ်က္မွန္ေတြရဲ႕ ဆံုခ်က္က မွန္ရဲ႕ ေအာက္ေျခမွာရွိျပီး၊ ကြန္ျပဴတာမ်က္ႏွာျပင္က မ်က္စိနဲ႔ တည့္တည့္ ျဖစ္ေနလို႔ပါ။ ေခါင္းကို ျပင္ေနရတာက လည္ပင္း ၾကြက္သားေတြ နာေစတယ္။ ရိုးရိုး စာၾကည့္ မ်က္မွန္ေတြက ပိုေတာ့ ေကာင္းတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၁၄ လကၼ ဖိုးကပ္စ္ ျဖစ္တာ မ်ားလို႔ ေခါင္းကို ေရွ႕ငံု႔ရေတာ့မယ္။ လည္ပင္း-ပခံုး နာေစမယ္။ မ်က္စိေစြ ၾကည့္ေနရလိမ့္မယ္။ ေခါင္းကုိက္လာမယ္။ မ်က္စိ နားထင္ေဘးမွာ အရစ္ေတြထင္ေစမယ္။
မုဆိုးနဲ႔စေတာ့ အေကာင္နဲ႔ အဆံုးသတ္ရမွာေပါ့။ အဲလိုျဖစ္တာကို Crow Foot ငွက္ေျခေပါ့။ မ်က္စိမွိတ္ရင္ ေဘးအစြန္မွာ ငွက္ေျခလို အရစ္ေတြထင္တာဟာ ကြန္ျပဴတာနဲ႔အလုပ္လုပ္ရတာ ၾကာလို႔ျဖစ္တယ္။ ျပင္လို႔ရတယ္။ မင္းသမီး နီကိုးလ္ ကဒ္မင္းလဲ အဲလိုလုပ္ထားတာပါ။
Dr. တင့္ေဆြ