Wednesday, January 17, 2018

အသည္းေရာင္အသားဝါ ဘီပိုးအခြံ႕အ​ေၾကာင္​း မသ္​ိ​ေသးသူမ်ားအတြက္​

Dr.မင္​း​ေအာင္​ရွန္​​ေရးသားထားတာကိုျပန္​လည္​မ်ွ​ေဝးပါတာပါ

==========================

Quantitative HBsAg (qHBsAg) ၏ အေရးပါပံုမ်ား..
(HBsAg ကို ဂဏန္းအေရအတြက္ျဖင့္ ေဖာ္ျပျခင္း)

* ဘီပိုးသည္ လူ႔ခႏၶာကိုယ္၏ အသည္းဆဲလ္မ်ားကိုသာ favourite ျဖစ္၍ အသည္းဆဲလ္မ်ားတြင္သာ ဘီပိုးေကာင္ေရ ပြားမ်ားႏိုင္စြမ္း ရွိပါသည္..

* ဘီပိုးမ်ား အသည္းဆဲလ္မ်ားအတြင္း ပြားမ်ားျခင္း အဆင့္ဆင့္တြင္ (cccDNA) အေနျဖင့္ ၾကားခံ ေျပာင္းလဲၿပီးမွသာ ပိုးေကာင္ေရ ဆက္လက္ ပြားမ်ားႏိုင္ပါသည္..

** qHBsAg ကို သိျခင္းအားျဖင့္.. ရရွိႏိုင္သည့္ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ား..

(1) - cccDNA ကို သြယ္ဝိုက္ေဖာ္ျပေနျခင္း ျဖစ္သလို..
- အသည္းဆဲလ္မ်ား အတြင္း ဘီပိုး အနည္း/ အမ်ား.. မည္မ်ွရွိိေနျခင္း..
- တနည္းအားျဖင့္ အသည္းဆဲလ္မ်ားကို ဘီပိုး မည္မ်ွ ဝင္ေရာက္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္ကို ေဖာ္ျပေနျခင္းပင္ ျဖစ္သည္..

- qHBsAg level မ်ားလ်င္ cccDNA မ်ားေနပါမည္.. အသည္းဆဲလ္ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားကို ဘီပိုးဝင္ေရာက္ခဲ့ၿပီး ျဖစ္ပါသျဖင့္ ဘီပိုး လံုးဝ ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသႏိုင္ ရန္ ခက္ခဲပါလိမ့္မည္..

- qHBsAg (> 10000 IU/ml) ဘီပိုး ေပ်ာက္ရန္ (ထိုးေဆး) ျဖင့္ ကုသေသာ္လည္း ေပ်ာက္ကင္းမႈ % နည္းသြားႏိုင္ပါသည္..
(ဘီပိုး လံုးဝ ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသႏိုင္ရန္ ခက္ခဲပါလိမ့္မည္)

- qHBsAg နည္းလ်င္ cccDNA နည္းေနပါသည္..
ဘီပိုး အလိုအေလ်ာက္ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္မႈ မ်ားစြာ ရွိေနသလို.. ဘီပိုး ေပ်ာက္ရန္ ထိုးေဆးျဖင့္ ကုသျခင္းျဖင့္ မ်ားစြာ ေမ်ွာ္လင့္ႏိုင္မႈ ရွိပါသည္..

- qHBsAg ရွိေနပါက cccDNA ရွိေနပါသျဖင့္ (ေသြးထဲတြင္ ဘီပိုးေကာင္ေရ ရွိမေနေသာ္လည္း) အသည္းဆဲလ္မ်ားအတြင္း ဘီပိုးမ်ား ဆက္ရွိေနေသး ပါသျဖင့္ ဘီပိုး လံုးဝ ေပ်ာက္ကင္းမႈ မရွိေသးပါ)..

- ဘီပိုး ေသာက္ေဆးသည္ cccDNA ကို မသတ္ႏိုင္ပါသျဖင့္ ဘီပိုး လံုးဝ ေပ်ာက္ကင္းမႈကို မေမ်ွာ္လင့္ ႏိုင္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္..

(2) qHBsAg အနည္းအမ်ားသည္..
လူ႔ခႏၶာကိုယ္၏ ဘီပိုးအေပၚ ခုခံႏိုင္မႈ စြမ္းအား.. ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မႈ စြမ္းအား.. ေကာင္း/မေကာင္းကို ေဖာ္ျပေနသည္.. (immune ability to control HBV infection)

(a) ဘီပိုး ပြားမ်ားေနသည့္ (HBeAg positive) ျဖစ္ေနသည့္ အခ်ိန္..
(immuno tolerant phase, immuno clerance phase, chronic hepatitis phase) တို႔တြင္..
qHBsAg လည္း မ်ားျပားေနပါလိမ့္မည္..

(b) ဘီပိုး ပြားမ်ားမႈကို ခႏၶာကိုယ္မွ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္စြမ္းရွိသည့္ (HBeAg negative) ျဖစ္ေနသည့္အခ်ိန္တြင္ (inactive carrier state) တြင္.. qHBsAg လည္း ေလ်ာ့နည္းေနမည္သာ ျဖစ္သည္..

(3) qHBsAg ကို ထိုးေဆးျဖင့္ကုသေနစဥ္အတြင္း က်ဆင္းလာမႈကိုၾကည့္ျခင္းျဖင့္ HBeAg seroconversion နဲ႔ HBsAg clearance ကို ခန္႔မွန္းႏိုင္ပါတယ္..

* HBeAg positive လူနာတြင္.. qHBsAg < 1500 IU/ml at 24 week of treatment ျဖစ္ပါက ေဆးကုသၿပီး ၆ လ အၾကာတြင္
- HBeAg seroconversion ျဖစ္ဖို႔ 54%..
- HBsAg clearance ျဖစ္ဖို႔ 20% ရွိပါတယ္..

* HBeAg negative လူနာတြင္.. qHBsAg > 10% from baseline at 24 week of treatment ျဖစ္ပါက
- ေဆးကုသၿပီး ၅ ႏွစ္ အၾကာတြင္
- HBsAg clearance ျဖစ္ဖို႔ 45% ရွိပါတယ္..

(4) ေဆးကုသမႈမလိုေသးသူမ်ားတြင္..qHBsAg level ကိုသိျခင္းျဖင့္ ေဆးကုစရာမလိုဘဲ တခ်ိန္ခ်ိန္တြင္ ဘီပိုး အလိုအေလ်ာက္ ေျပာက္ကင္းသြားႏိုင္ေၾကာင္း ခန္႔မွန္းႏိုင္ပါတယ္..

* HBeAg seroconversion ျဖစ္သြားသည့္ လူနာတြင္.. ၁ ႏွစ္အၾကာ၌ qHBsAg < 100 IU/ml သာရွိေနပါက..
-HBsAg သည္ ၆ ႏွစ္အတြင္း (ဘီပိုး) အလိုအေလ်ာက္ လံုးဝေပ်ာက္ကင္းရန္ ေမ်ွာ္လင့္ႏိုင္ပါသည္..

* HBeAg negative + HBV DNA < 2000 IU/ml.. လူနာတြင္.. qHBsAg < 10 IU/ml ျဖစ္ေနပါက..
- ဘီပိုးသည္.. တခ်ိန္ခ်ိန္တြင္ အလိုအေလ်ာက္ ေပ်ာက္ကင္းရန္ ရာခိုင္ႏႈန္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေမ်ွာ္လင့္ႏိုင္ပါသည္..

(5) qHBsAg မ်ားေနပါက.. တခ်ိန္ခ်ိန္တြင္
အသည္းကင္ဆာ ဆက္ျဖစ္သြားဖို႔ % ေတာ္ေတာ္ မ်ားပါသည္..

* ဘီပိုး ပြားမ်ားေနျခင္း မရွိသည့္ အေျခအေန (HBeAg negative) တြင္..
* ဘီပိုးေကာင္ေရလည္း မရွိသေလာက္ နည္းေနသူမ်ား (chronic inactive carrier) တြင္ * qHBsAg မွာ နည္းမေနဘဲ.. မ်ားေနပါက..

(qHBsAg > 1000 IU/ml in HBeAg negative + HBV DNA < 2000 IU)

- တခ်ိန္ခ်ိန္တြင္ အသည္းကင္ဆာ ျဖစ္လာေနသည္ကို သိသာထင္ရွားစြာ ေတြ႔ရွိေနရပါသည္..

* ထိုသူမ်ားကို အရင္က (qHBsAg အနည္း အမ်ား မေလ့လာဘဲ) ကုသရန္မလိုဟု ဆိုၿပီး ေစာင့္ၾကည့္ခဲ့ၾကပါသည္..

* ယခုအခါ (qHBsAg မ်ားေနသူမ်ားကို) အနီးကပ္ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာ၍ လိုအပ္ပါက ကုသမႈေပးရမည္ ျဖစ္ပါတယ္..

(6) ေနာက္ဆံုးအေနျဖင့္.. ဘီပိုးအား ထိုးေဆး (Peg-interferon) ျဖင့္ ကုသေနစဥ္.. (on-treatment တြင္) qHBsAg level တိုင္းတာျခင္းျဖင့္..
ဘီပိုး ကုသ ေပ်ာက္ကင္း ႏိုင္စြမ္း ရွိ/မရွိ..
ဘီပိုးေပ်ာက္ ေဆးဆက္ထိုး၍ ကုသရန္ သင့္/မသင့္.. ကို qHBsAg အနည္း.. အမ်ားျဖင့္ သိရွိႏိုင္ပါသည္..

(a) ဘီပိုးပြားေနသူမ်ား (HBeAg positive) ျဖစ္ေနသူမ်ားတြင္..
ထိုးေဆးေပးၿပီး ၁၂ ပတ္အၾကာတြင္ qHBsAg စစ္ေဆးကာ > 20000 IU/Ml ျဖစ္ေနပါက ေဆးဆက္မထိုးသင့္ေတာ့ပါ.. (stopping rule and change to long time oral drug)..

(b) ဘီပိုးပြားမေနသူမ်ား (HBeAg negative) ျဖစ္ေနသူမ်ားအဖို႔ ထိုးေဆးေပးၿပီး ၁၂ ပတ္အၾကာတြင္ qHBsAg စစ္ေဆးကာ < 10 % from baseline မက်ပါက ေဆးဆက္မထိုးသင့္ေတာ့ပါ..

အထက္ပါ (qHBsAg) အေၾကာင္း update သည္ ျပည္သူလူထု အတြက္ ဗဟုသုတ အျဖစ္ ၾကားဖူးနားဝ ရွိရန္ ရည္ရြယ္ပါသည္..

အဓိကအားျဖင့္ M.Med.Sc (internal medicine) ေက်ာင္းသား/သူမ်ားအတြက္.. update သိရွိေစရန္.. ေရးသားေပးလိုက္ပါသည္..

Dr. Min Aung Shan

Comment

No comments:

Post a Comment