***ႏွလံုးေရာဂါေ၀ဒနာသည္မ်ား လိုင္ခ်ီးသီးမ်ားမ်ားစား ***
အရသာခ်ိဳျမိန္ေသာ လိုင္ခ်ီးသီးေလးမ်ားကို တရုပ္ျပည္ တန္-မင္းဆက္ လက္ထက္ကတည္းက စားသံုးလာခဲ့ၾကျပီး၊ ၁၇-ရာစုႏွစ္ တြင္ အာရွတိုက္ တစ္တိုက္လံုးသို ့ လိုင္ခ်ီးသီးစားသံုးမႈပ်ံ ့ႏွံ ့လာခဲ့ေၾကာင္း ေလ့လာမွတ္သားရပါသည္။ မ်က္ေမွာက္ကာလ တြင္ေတာ့ တရုပ္ျပည္ေတာင္ဘက္ပိုင္း၊ ဖိလစ္ပိုင္၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ ေျမာက္ဗီယက္နမ္၊ ထိုင္၀မ္ေတာင္ဘက္ပိုင္း ႏွင့္ အိႏၵိယႏိုင္ငံတို ့တြင္ ရာသီစာသီးႏွံအျဖစ္ လိုင္ခ်ီးပင္မ်ားကို စီးပြားျဖစ္ စိုက္ပ်ိဳးေအာင္ျမင္လွ်က္ရွိပါသည္။ ျမန္မာျပည္၏ မံုရြာ၊ မႏၱေလး ႏွင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္တို ့တြင္ လိုင္ခ်ီးသီးအထြက္မ်ားသလို၊ ကေလးျမိဳ ့ေနရာအႏွံ ့အျပားတြင္လည္း လိုင္ခ်ီးသီး (ေခၚ) ေလခ်ဴသီး ကို စီးပြားျဖစ္စိုက္ပ်ိဳး၍၊ အိႏိၵယ ႏိုင္ငံသို ့ေရာင္းခ်ၾကပါသည္။
လိုင္ခ်ီးပင္တို ့သည္ အပြင့္ပြင့္ျပီး ရက္ေပါင္း ၁၂၀ မွ ၁၄၀ ခန္ ့့အၾကာတြင္ အသီးသီးပါသည္။ အပင္ေပၚတြင္ရင့္မွည့္ လြယ္ေသာ သစ္သီးျဖစ္ျပီး၊ မွည့္သည္ႏွင့္တျပိဳင္နက္ ရနံ ့အလြန္ေမႊးလာပါသည္။ အခြံေရာင္ရဲရဲေတာက္ေလ၊ အတြင္းထဲရွိ အျဖဴေရာင္ အသားစိုင္မ်ား အရည္ရႊမ္းေလျဖစ္ျပီး အရသာလည္းပိုခ်ိဳျမ၏။ အေစ့ကိုေတာ့စား၍မရပါ။ အဆာေျပသစ္သီးအျဖစ္ စားသံုးၾက သလို၊ ေရခဲမုန္ ့၊ ေက်ာက္ေက်ာ၊ ဂ်ယ္လီ၊ ယို၊ ေဖ်ာ္ရည္၊ သၾကားလံုး၊ ပီေက၊ လိုင္ခ်ီးသီးသံဗူး၊ လိုင္ခ်ီးသီၤးေျခာက္၊ စသည္ျဖင့္ ႏွစ္ျခိဳက္စြာ စားသံုးၾကပါသည္။ လိုင္ခ်ီးသီးကို ၾကာၾကာခံေစရန္အတြက္ ေရခဲေသတၱာထဲထဲ့သိမ္းပါက၊ ၂-ရက္ခန္ ့အၾကာတြင္ အညိုေရာင္ေျပာင္းသြားတတ္ေသာ္လဲဘဲ၊ အနံ ့အရသာ ယိုယြင္းမႈမရွိသျဖင့္ ယံုၾကည္စိတ္ခ်စြာ စားႏိုင္ပါသည္။ ယခုအခါ ေခတ္မွီ တိုးတက္ေသာနည္းပညာမ်ားျဖင့္ ဆန္းသစ္ကာ အေရျပားေအးျမေစရန္ လိုင္ခ်ီးသီးမွ ေရေမႊး၊ ဆပ္ျပာ၊ ဂ်ယ္လ္၊ lotion၊ ေပါင္ဒါ စသည့္ အလွကုန္ပစၥည္း အမ်ိဳးမ်ိဳးတို ့ကို ထုတ္လုပ္ေနၾကပါျပီ။
လိုင္ခ်ီးသီးထဲတြင္ လူသားတို ့က်န္းမာေရးအတြက္ အေထာက္အကူျဖစ္ေစသည့္ အာဟာရဓာတ္အေျမာက္အမ်ားပါရွိပါသည္။ ၁၉၀ ဂရမ္ ရွိေသာ လိုင္ခ်ီးသီးတစ္ခြက္ထဲတြင္ Methionine ၀.၀၁၇ ဂရမ္၊ လိုင္ဇင္း ၀.၀၇၈ ဂရမ္၊ Tryptophan ၀.၀၁၃ ဂရမ္၊ polyunsaturated Fatty acids ၀.၂၅၁ ဂရမ္၊ monounsaturated Fatty acids ၀.၂၂၈ ဂရမ္၊ ဗိုက္တာမင္ေက ၀.၈
မိုက္ခရိုဂရမ္၊ ဗိုက္တာမင္အီး ၀.၁၃ မီလီဂရမ္၊ Choline ၁၃.၅ မီလီဂရမ္၊ ေဖာလိတ္ ၂၇.၀ မိုက္ခရိုဂရမ္၊ ဗိုက္တာမင္ဘီ ၆၀.၁၉ မီလီဂရမ္၊ နီအာဆင္း၁.၁၄၆ မီလီဂရမ္၊ Energy ၁၂၅ ကယ္လိုရီ၊ ေရဓာတ္ ၁၅၅.၃၄ ဂရမ္၊ ပရိုတင္း ၁.၅၈ဂရမ္၊ Ash ၀.၈၄ ဂရမ္၊ lipid ၀.၈၄ ဂရမ္၊ ကဆီဓာတ္ ၃၁.၄၁ ဂရမ္၊ သၾကားဓာတ္ ၂၈.၉၄ ဂရမ္၊ ေခ်ဖ်က္လြယ္ေသာအမွ်င္ဓာတ္ ၂.၅ ဂရမ္၊ ကယ္လ္စီယမ္ ၁၀.၀ မီလီဂရမ္၊ မဂနီစီယမ္ ၁၉ မီလီဂရမ္၊ သံဓာတ္ ၀.၅၉ မီလီဂရမ္၊ Riboflavin ၀.၁၂၄ မီလီဂရမ္၊ သီအာမင္ ၀.၀၂၁ မီလီဂရမ္၊ ဗိုက္တာမင္ စီ ၁၃၅.၉ မီလီဂရမ္၊ Selenium ၁.၁ မိုက္ခရိုဂရမ္၊ Manganese ၀.၁၀၅ မီလီဂရမ္၊ ေကာ့ပါး ၀.၂၈၁မီလီဂရမ္၊ ဇင့္ ၀.၁၃ မီလီဂရမ္၊ ဆိုဒီယမ္ ၂.၀ မီလီဂရမ္၊ ပိုတက္စီယမ္ ၃၂၅မီလီဂရမ္၊ ေဖာ့စဖရက္စ္ ၅၉.၀ မီလီဂရမ္ ႏွင့္ မဂနီစီယမ္ ၁၉.၀ မီလီဂရမ္ တို ့ပါရွိပါသည္။
(၁) ခြန္အားမ်ား တိုးပြားေစႏိုင္ျပီး၊ ကိုယ္ခံစြမ္းအားကို တိုးတက္ျမင့္မားေစပါသည္။
(၂) ခႏၶာကိုယ္အတြက္လိုအပ္ေသာ အရည္ဓာတ္ကို ျဖည့္တင္းေပးႏိုင္ပါသည္။
(၃) လိုင္ခ်ီးထဲတြင္ citrus ဆက္ဆစ္ကဲ့သို ့ေသာ ဗီတာမင္စီ ၄၀% ပါရွိရာ၊ လိေမၼာ္သီးထဲတြင္ ပါ၀င္မႈပမာဏထက္ ပိုမ်ား၏။ ထို ့ေၾကာင့္ခႏၶာကိုယ္တြင္း ေကာင္းက်ိဳးမျပဳေသာ free radicals မ်ားကိုတိုက္ထုတ္ေပးေၾကာင္း၊ ကင္ဆာဆဲလ္မ်ား ၾကီးထြားလာမႈကို ဟန္ ့တားေပးႏိုင္ေၾကာင္း၊ အထူးသျဖင့္ ရင္သားကင္ဆာ ျဖစ္ေပၚလာျခင္းမွ ကာကြယ္ေပးႏိုင္ေၾကာင္း အေမရိကန္ႏိုင္ငံ Natural Cancer Treatment မွ ေဆးသုေတသီမ်ားက ဆိုပါသည္။
(၄) လိုင္ခ်ီးထဲတြင္ပါေသာ beta carotene ပမာဏသည္ မုန္လာဥနီထက္ ပိုမ်ားျပားသည္။
(၅) အစာေက်ေစျပီး၊ ဆီးလဲရႊင္ေစပါသည္။
(၆) လိုင္ခ်ိီးသီးတစ္ခြက္စာပမာဏထဲတြင္ ပါရွိေသာပိုတက္စီယမ္သည္ လိေမၼာ္သီးအေသးတစ္လံုးထဲတြင္ ပါရွိမႈထက္ပို၏။ ပိုတက္စီယမ္ဓာတ္သည္ ခႏၶာကုိယ္အတြက္ အေရးပါေသာ သတၱဳဓာတ္ျဖစ္ၿပီး၊ ေသြးဖိအားႏွင့္ႏွလံုးခုန္ႏႈန္း တို ့ကို
ဟန္ခ်က္ ညီညီထိန္းခ်ဳပ္ေပးကာ။ ေသြးခဲျခင္း၊ ဆဲလ္မ်ားပ်က္စီးျခင္းမွလည္း ၾကိဳတင္ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါသည္။ ထို ့ျပင္ ႏွလံုးကိုပံုမွန္ခုန္ေစျပီး၊ ႏွလံုးၾကြက္သားမ်ား က်ဳံ ့ျခင္း/ခ်ဲ ့ျခင္းႏွင္ ့ႏွလံုးေသြးေၾကာစီးဆင္းလည္ ပတ္မႈတို ့ကို ေကာင္းစြာ အေထာက္အပ႔ံေပးပါသည္။ ႏွလံုးေရာဂါေ၀ဒနာအမ်ိဳးမ်ိဳး တို ့ကို သက္သာေစရံုသာမက၊ ႏွလံုးေရာဂါႏွင့္ ဆက္စပ္ေသာ ေလျဖတ္ျခင္း မွ ၅၀%သက္သာေလ်ာ့နည္းေစႏိုင္ပါသည္။
(၇) လိုင္ခ်ီးသီးမွာ ေၾကးနီ(Copper)မ်ား အလံုအေလာက္ပါရွိျခင္းေၾကာင့္ ေသြးနီဥမ်ားကိုထုတ္လုပ္ေပးႏိုင္သျဖင့္ ေသြးအား ေကာင္းေစျပီး၊ ခြန္အားလဲတိုးပြားေစႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ေသြးအားနည္းသူမ်ားႏွင့္သက္ၾကီးရြယ္အိုမ်ားစားသံုးသင့္ပါသည္။
(၈) ခႏၶာကိုယ္အတြက္လိုအပ္ေသာ အမွ်င္ဓာတ္ႏွင့္ ကစီဓာတ္တို ့ၾကြယ္၀စြာပါရွိပါသည္။
(၉) လိုင္ခ်ီးသီးထဲတြင္ ကယ္လ္စီယမ္၊ ေဖာ့စဖရက္ႏွင့္ မဂနီစီယမ္စသည့္သတၱဳဓာတ္မ်ား ပါရွိေသာေၾကာင့္အရိုးႏွင့္သြားမ်ား ႀကီးထြားမႈအတြက္အလြန္အေရးပါသျဖင့္ႀကီးထြားဖြံ႕ၿဖိဳးေနဆဲကေလးငယ္မ်ားကိုလည္းလိုင္ခ်ီးသီးေကြ်းေမြးသင့္ပါသည္။
(၁၀)` ရာသီဥတုအေျပာင္းအလဲတြင္ ျဖစ္ေလ့ရွိေသာ အေအးမိႏွာေစး၊ ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း၊ လည္ေခ်ာင္းနာျခင္း စသည့္ အပရိက ေရာဂါမ်ားအတြက္ လိုင္ခ်ီးသီးက အစြမ္းထက္ျမက္လွပါသည္။ ဖ်ားနာေနေသာသူမ်ားလည္း လိုင္ခ်ီးသီး စားေပးျခင္းျဖင့္ သက္သာ ေစႏိုင္ပါသည္။
(၁၁) လိုင္ခ်ီးသီး စားသံုးျခင္ျဖင့္ နာက်င္မႈကိုေလ်ာ့က်ေစၿပီး အက်ိတ္ဂလင္းမ်ားေရာင္ရမ္းမႈကို သက္သာေစႏိုင္ပါသည္။
(၁၂) လိုင္ခ်ီးသည္အရသာအလြန္ခ်ိဳေသာ္လဲ၊ ၄င္းထဲတြင္ပါရွိေသာသၾကားဓာတ္သည္ သဘာ၀သစ္သီးသၾကားဓာတ္ျဖစ္ ပါသည္။ ကယ္လိုရီပါ၀င္မႈနဲျပီး၊ မျပည့္၀ဆီႏွင့္ကိုလက္စထေရာလံုး၀မပါရွိသည့္ျပင္၊ ေက်ညက္လြယ္ေသာ အမွ်င္ဓာတ္ ၾကြယ္၀စြာပါရွိသျဖင့္ ခႏၶာကိုယ္အေလးခ်ိန္ထိန္းသိမ္းလိုသူမ်ား စိတ္ၾကိဳက္စားသံုးႏိုင္ေသာအသီးျဖစ္ပါသည္။ ကိုယ္ အေလးခ်ိန္ကိုပါ ေလ်ာ့က်ေစပါသည္။
(၁၃) လို္င္ခ်ီးစားသံုးျခင္းေၾကာင့္ အသားအရည္ကို ေကာင္းမြန္တိုးတက္လွပေစျပီး၊ မ်က္ႏွာေပၚရွိအစက္အေျပာက္မ်ားကို သက္သာလာေစႏိုင္ပါသည္။
(၁၄) ဖက္ခြက္နာ၊ ျပည္တည္နာ..စေသာ ကိုယ္တြင္းကိုယ္ပ အနာမ်ားကို ကာကြယ္ေပးႏိုင္ပါသည္။
(၁၆) ကာမအားကို တုိးပြားေစပါသည္။
(၁၇) အစာအိမ္ေရာင္ရမ္းနာ ေ၀ဒနာအတြက္ လိုင္ခ်ီးက အလြန္ေကာင္းက်ိဳးျပဳပါသည္။
(၁၈) လိုင္ခ်ီးသီးထဲတြင္ အျခားအသီးမ်ားႏွင့္မတူ oligonol(ေခၚ)ဓာတ္တိုးဆန္ ့့က်င္ပစၥည္းတစ္မ်ိဳး ပါရွိသည့္အတြက္ တုပ္ေကြးဗိုင္း ရပ္စ္ပိုးမ်ားကို တြန္းလွန္ေပးႏိုင္ပါသည္။
(၁၉) အေရျပားေပၚရွိ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္သက္ေရာက္မႈကို လိုင္ခ်ီးသီးက ကာကြယ္ ေပးႏိုင္ေၾကာင္း ဂ်ပန္ႏိုင္ငံရွိ Kyorin University မွ အတည္ျပဳေခာက္ခံထားပါသည္။
(၂၀) လိုင္ခ်ီးသီးသည္ thiamin, niacin ႏွင့္ folates စသည့္ B-complex ဗီတာမင္တို ့စုေ၀းရာ အရငး္အျမစ္ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္၏ ဇီ၀ကမၼျဖစ္ပ်က္မႈအလံုးစံုကို အေထာက္အပံ့ျဖစ္ေစပါသည္။
(၂၁) အရြယ္တင္ႏုပ်ုိဳေစရန္ႏွင့္ အသက္ရွည္ေစရန္အတြက္္ လိုင္ခ်ီးသီးကို တရုပ္ရိုးရာ တိုင္းရင္းေဆး၀ါးကုထံုးမ်ားတြင္ အသံုး ျပဳေလ ့ရွိပါသည္။
++++++++++++++++++++++++++
လိုင္ခ်ီးသီးမွာ လူသားတို ့က်န္းမာေရးအတြက္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးလံုး၀မရွိပါ။ သို ့ေသာ္ အမွည့္လြန္ေသာ အသီးမ်ားထံုးစံ အတိုင္း အခ်ဥ္ဓါတ္ေပါက္ေစတတ္၍ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ ေရြးခ်ယ္စားသံုးသင့္ပါသည္။ ေဆးသိပၸံပညာရွင္းမ်ားက ရႈေထာင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးမွ ေလ့လာစမ္းသပ္ကာ၊ လိုင္ခ်ီးသီး၏ သူမတူေအာင္ေဆးဘက္၀င္ပံုကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ခဲ့ၾကပါျပီ။ ထို ့ေၾကာင့္ အရသာလဲ ရွိကာ ေကာင္းမြန္လတ္ဆတ္ေသာ ရာသီစာလိုင္ခ်ီးသီးေလးမ်ားကို အဆာေျပသြားရည္စာအျဖစ္ သာမက၊ “ အစာလဲေဆး၊ ေဆး လဲအစာ” အျဖစ္ မွီ၀ဲစားသံုးေစလိုပါေၾကာင္း တိုက္တြန္းအပ္ပါသည္။
ဘာသာျပန္သူ (ေပါက္ေပါက္)
မွီျငမ္း (Wikipedia:Health Benefits of Lychee)